Winter: op de grens van poollucht en subtropische lucht

[TMCThomas]

Winter: op de grens van poollucht en subtropische lucht


Foto gemaakt door Arjan Pat- Hooghalen - Berijpt landschap in de buurt van Hooghalen. De komende tijd vaker?

Nederland komt begin volgende week enkele dagen op de grens van koude lucht, helemaal afkomstig uit het Poolgebied, en veel warmere lucht vanuit de subtropen terecht. Op zo'n luchtmassagrens staat de weersverwachting bol van de onzekerheden en kan het weer zelfs in een klein land als Nederland over korte afstanden grote verschillen vertonen.
Omdat op de Oceaan in de buurt van Groenland en IJsland volgende week een hogedrukgebied komt liggen met aan de oostflank ervan in de hogere delen van de atmosfeer een noordelijke wind, breidt koude lucht van de Noordpool zich naar het zuiden uit. Vanaf maandag komt die kou, zoals het er nu uitziet, ook in de buurt van Nederland uit. We vertoeven dan enkele dagen in de overgangszone tussen die koude poollucht uit het noorden en veel zachtere vanuit het zuiden.

Tot zaterdag is het spoor duidelijk
Voordat het zover is, is de verwachting tot en met zaterdag wel duidelijk. Met de regen van vanochtend is de van oorsprong koude lucht ook terug in Nederland. Vanochtend al werden de hoogste temperaturen van de dag gemeten, vanmiddag zal het met tussen 5 en 7 graden weer iets kouder zijn. Daarbij is er behoorlijk wat zon, drijft af en toe ook bewolking over en kan in het noorden nog een enkele (winterse) bui vallen. Aan zee staat een straffe noordwestenwind.

Tot en met zaterdag blijven we vervolgens in de koude lucht. Wordt het morgen in de middag nog tussen 5 en 7 graden, de dagen daarna is het overdag met een graad of 2 wel gedaan. De reden hiervoor is dat de wind, die woensdag nog uit het noordwesten waait, donderdag en vrijdag tijdelijk de oost- tot noordoosthoek opzoekt. De invloed van de in deze van het jaar vrij warme Noordzee wordt daarmee buitenspel gezet. In de nachten kan het tussen 2 en 5 graden gaan vriezen, op sommige plekken misschien nog iets meer, overdag komt het kwik net boven nul. Zowel donderdag als vrijdag is er flink wat zon, donderdag valt in het zuidwesten wellicht wat (natte) sneeuw.

Zaterdag tijdelijk sneeuw?
In de loop van zaterdag komt vanuit het westen een volgend lagedrukgebied dichterbij. De bijbehorende storing laat de bewolking toenemen en later in de middag en in de avond lijkt een neerslaggebied te passeren. Neerslag die in het binnenland waarschijnlijk eerst een aantal uren in de vorm van sneeuw en later als regen valt. Is het overdag nog koud, in de avond dringt vanuit het westen zachtere lucht binnen en beginnen de temperaturen op te lopen. De witter wereld zal dan, als hij er al is gekomen, weer snel verdwijnen. Sneeuwgenieters moeten het er snel van nemen.

Vanaf zondag wordt het spannend. Is het bij ons zondag met een stevige westelijke wind weer iets zachter, boven Groenland zien we dan een hogedrukgebied tot ontwikkeling komen. Aan de oostflank ervan komt meteen koude poollucht in beweging. Een heel treintje aan lagedrukgebieden op de Oceaan wordt door die kou naar het zuiden gedrukt. Aan de zuidflank daarvan bevindt zich juist subtropische lucht. Er ontstaat nu iets wat we in onze omgeving niet zo vaak tegenkomen. Poollucht vanuit het noorden en subtropische lucht vanuit het zuiden botsen direct op elkaar.

Begin volgende week enkele dagen op de grens
Het opmerkelijke is dat ook Nederland vanaf maandag een aantal dagen lang in het grensgebied tussen die twee eerdergenoemde luchtsoorten, in de meteorologie ook wel een luchtmassagrens genoemd, terecht lijkt te komen. Niet alleen zijn dit plekken waar storingen, die door het grensgebied heen trekken, even flink kunnen uithalen, ook zijn de weersverschillen er over relatief geringe afstanden soms heel groot. Een beroemde luchtmassagrens lag eind december 1978 over Nederland. Viel er toen in het noordoosten sneeuw bij een stromachtige noordoostenwind en een temperatuur van -8 graden, in het zuiden regende het en wezen de thermometers bij een sterke zuidwestenwind nog 8 of 9 graden boven nul aan. Het duurde dagen voordat heel Nederland in de kou zat.

Ook vanaf maandag kunnen er grote verschillen in het Nederlandse weer optreden en is de verwachting een aantal dagen onzeker. De reden hiervoor is dat zo'n grens nooit stil ligt en vaak wat heen en weer zwabbert boven het gebied waar hij zich bevindt. Daarbij is Nederland zo klein dat minieme verschuivingen in de positie van de luchtmassagrens het verschil kunnen maken tussen een weerbeeld met sneeuw en temperaturen dichtbij het vriespunt en gewoon regen bij tussen 5 en 10 graden boven nul en in dat geval een sterke zuidwestenwind. Of tussen een natte dag met veel neerslag en een droge dag met af en toe zon en verder niets aan de hand.

Vanaf halverwege volgende week dan alsnog winter?
Op basis van de huidige weerkaarten zou het bij voorbeeld dinsdag in een deel van het land kunnen sneeuwen. Die dag wordt de passage van een storing ingetekend, pal over het land naar het oosten. De sneeuw met lage temperaturen zit dan aan de noordkant, de regen met hoge temperaturen een de zuidkant. Pas vanaf woensdag lijkt het erop Dat Nederland helemaal in de koude lucht terechtkomt en dan wordt een nieuwe poging gedaan om ons land alsnog in de greep van de winter te krijgen.

Door: Reinout van den Born
Bron: weer.nl