Onweerskansen 10 augustus 2018

[Marsel]

Normaal gesproken worden er zelden nieuwe topics voor onweerskansen in polaire lucht geopend. Belangrijkste reden is vaak het ontbreken van windschering. Immers, eenmaal diep in een luchtsoort zijn thermische gradiënten nauwelijks meer aanwezig en dus staat de jet, of elk ander thermisch aangedreven windmaximum vrijwel altijd buiten spel. Daardoor is convectie diep in polaire lucht vaak typische eencellige luchtsoortconvectie. Wel nu, de onweerskans van vandaag, vrijdag 10 augustus, is van een ander kaliber. Vandaar dat we er tegen de gebruikelijke gang van zaken in toch een topic aan wijden.

Kort synoptisch
Terwijl deze ochtend de stormdepressie van gisteren zich via Denemarken uit de voeten maakt zien we vanuit het westen een langgolvige hoogtetrog naderen. Het systeem heeft er in een eerder stadium voor gezorgd dan we begin deze week even kortdurend aan de Spaanse hitte hebben kunnen ruiken. Kortgolvige rimpelingen langs de oostflank zorgden er vervolgens op hun beurt weer voor dat we 1) de onweersbuien in de nacht naar woensdag voor onze kiezen kregen en 2) dat het uitdiepende stormlaag vandaag langs onze kust trok. Morgen is het dus de beurt aan het systeem zelf om te schitteren en het weer bij ons te gaan bepalen. Op nadering ervan duikt de T500 omlaag naar waarden tussen -20 en -24C, laagste waarden boven de Noordzee (daar op veel plekken -25C), en neemt de onstabiliteit onder een steeds verder cyclonaal gekromd bovenluchtpatroon vanuit het westen in de loop van de dag behoorlijk toe. Het warme zeewater zal daarbij een belangrijke rol spelen.

Aan de grond zien we vandaag een groot deel van de dag echter juist een vlakke anticyclonale kromming in het isobarenpatroon. Dat is in behoorlijk contrast met de bovenlucht alwaar constant een fors cyclonaal gekromd stromingspatroon aanwezig is in de voorkamer van de trog. Beiden zijn tegenpolen waardoor eventuele convectie in eerste instantie relatief ondiep blijft. Bovendien bevinden we ons tot ergens begin van de middag onder de LI van de jet waardoor diepe convectie wordt tegengewerkt.

Met het inkomen van de hoogtetrog zelf en de bijbehorende PVA op de kop zal die rem er in de loop van de middag, en al helemaal in de loop van de avond, vanuit het westen af gaan en zal de buienactiviteit snel toenemen. Het belangrijkste PVA maximum zal overigens pas richting het eind van de avond op de westkust komen te liggen. Bovendien komt dat met name de westkust van BE en de zuidwestelijke delen van NL dan onder de LU van een volgende jetstreak terecht. Al met al hebben we dus voldoende dynamische forcering langs zuidoostelijke flank van de hoogtetrog te pakken. Juist als gevolg hiervan zien we ook aan de grond drukdalingen en krijgt het geheel boven de Noordzee uiteindelijk een comma structuur met mogelijk zelfs een separaat laagje onder de cloudhead van het geheel. Het systeem wordt halverwege de avond op de noordwestkust verwacht om vervolgens oostwaarts door te trekken. Niet alleen de cloudhead zelf maar ook het 'KF' ervan is de belangrijkste focus voor mogelijk pittig polair onweer.

Onweerskansen
Zoals gezegd zal de convectie die in de polaire lucht vannacht al boven zee, en straks overdag ook boven land mogelijk is t/m de middag gehinderd worden in verdere ontwikkeling. Eea levert vannacht en vrijdagochtend, nadat het stormlaag zich uit de voeten heeft gemaakt, waarschijnlijk al wel enkele geïsoleerde luchtsoortbuien op met toppen tot FL140-170. De opbouw is slechts licht onstabiel met dunne CAPE profielen en marginale schering (veelal 20-25kt 0-6km). Onvoldoende voor onweersactiviteit van enig kaliber daar toptemperaturen waarschijnlijk rondom de -15C zullen liggen en updrafts niet sterk genoeg zullen zijn voor langdurig effectieve graupelproductie. Helemaal uitsluiten dat een bui zich langs de inversie werkt kan ik met het warme water niet, maar dat zal dan met enkele ontladingen wel bekeken zijn. Dergelijke buien zijn kortdurend en geïsoleerd en focussen zich in vooral op de kustregio's. Gezien de stroming vannacht weer wat kromp en dan geruime tijd onder een vlakke hoek op onze westkust kwam te staan zien we voor het eerst dit jaar een typische kustconvergentie setup optreden. De buien die langs dit kustfront ontstaan zullen parallel aan de zwakke windsprong lvannacht en ook deels vrijdag overdag met name de westelijke en noordwestelijke delen regelmatig aandoen. Met het inkomen van dagelijkse gang trekt het kustfront laat op de ochtend in iets minder uitgesproken vorm het binnenland in waardoor ook daar later enkele buien mogelijk zijn. Ook dan nog steeds gecapped ergens tussen FL140-170. Ten zuidoosten van de lijn Tilburg - Arnhem - Almelo blijft het waarschijnlijk een groot gedeelte van de dag droog.

Vanavond verandert de situatie aanmerkelijk als de hoogtetrog nadert en de bovenluchten afkoelen. Daardoor erodeert de inversie op de midlevels en komt de weg vrij voor diepere convectie. De focus ligt daarbij op de comma in ontwikkeling. Boven zee morgenavond CAPE oplopend naar 400-800 J/Kg en toenemende diepe schering onder de inkomende jetstreak. We hebben het dan over waarden van 30-40kt, geleidelijk toenemend met de hoogte en vrijwel unidirectioneel. Nu is het wel zo dat in de voorkamer van de ontwikkelende comma de grondwind de neiging heeft iets te krimpen als gevolg van de drukdalingen onder het PVA max en de LU. Bovendien zal stabilisatie boven land eenzelfde effect hebben. Mocht dat enigszins uit de verf komen hebben we plots een lichte ruiming met de hoogte icm grondgevoede convectie. Niet voor niets slaat de STP en SCP lichtelijk uit op de westkust vanavond. Lang levende supercells lijken me niet aannemelijk maar wellicht dat een enkele bui nét even afwijkend gedrag vertoont.

Meer aannemelijk is een oostwaarts ontwikkelende onderbroken lijn van multicellulaire buien langs het 'KF' van de comma. Zeker richting de westkust soms quasi-lineair met de dreiging van zware windstoten tot mogelijk 100km/h op de kust. Onweerskansen zijn uiteraard groot en ook hagel is mogelijk. De ontwikkeling zal met name in het laatste stuk warme Noordzee voor onze kust zitten als het systeem in de loop van de avond de overtocht vanuit de UK maakt. Vooral de windstoten zijn daarbij een belangrijk aandachtspunt. Wel is het zo dat de meest significante buienactiviteit gezien de timing boven land langzaam terug moet lopen waarbij de dreiging van de zwaarste windstoten eigenlijk alleen voor de kustprovincies is. Neemt niet weg dat met wat mazzel de onweersactiviteit tot over het midden behouden kan blijven.

Na passage van de comma klaart het breeduit op, stroomt er een fractie koelere lucht over het land uit en neemt de buienkans rap af als de bovenlucht vanuit het westen weer langzaam opwarmt en uitdroogt. Alleen boven de Noordzee en stroomafwaarts van het IJsselmeer en Waddenzee zijn in de achterkamer nog enkele buien mogelijk die dan wellicht nog het noorden aan kunnen doen. Onweerskans neemt dan wel langzaam af, het laatst in de gebieden grenzend aan de Duitse bocht.

Vandaag dus de eerste herfstige setup van dit jaar. Met name de westelijke helft zal daarvan profiteren. Geniet ervan en alvast veel plezier toegewenst.

[Tyshane]

Mooie uiteenzetting Marsel, top! Mooi dagje om weer te volgen, da's duidelijk. 

Je hebt het een paar keer over morgenochtend en morgenavond, je hebt dit waarschijnlijk gisteren geschreven. Maar ik denk dat de meesten het vandaag lezen, dus misschien is het handiger om er vrijdagochtend en vrijdagavond van te maken, misschien minder verwarrend.

Wordt een mooie dag om buiten het weer te beleven, vooral veel kijken naar de wolken. Have fun ya all!

[mauriceb]

Mooi, we gaan er weer voor zitten. Nu hopen dat de timing een beetje OK is voor een paar mooie foto's

[Marsel]

Mooie uiteenzetting Marsel, top! Mooi dagje om weer te volgen, da's duidelijk. 

Je hebt het een paar keer over morgenochtend en morgenavond, je hebt dit waarschijnlijk gisteren geschreven. Maar ik denk dat de meesten het vandaag lezen, dus misschien is het handiger om er vrijdagochtend en vrijdagavond van te maken, misschien minder verwarrend.

Wordt een mooie dag om buiten het weer te beleven, vooral veel kijken naar de wolken. Have fun ya all!

Goeie! Done, thanks voor de oplettendheid. Buien zijn net wat elektrisch actiever dan ik gedacht had en groeien ook wat verder door. Zeewater dus wat invloedrijker dan gedacht. Anderzijds per bui wordt maar een zeer gematigd aantal zoniet slechts enkele ontladingen geproduceerd. Niet schokkend maar belooft wel wat voor vanavond .

[htoutenh]

Bedankt weer voor deze leerzame uiteenzetting Marsel! Helaas voor ons hier in het uiterste oosten vandaag dus weinig te beleven en geen of slechts heel weinig neerslag te verwachten. Is dat nu het beeld voor de komende tijd, zeer actieve buien in de kustgebieden en slechts wat druppels voor het verre binnenland? Zie overigens in de laatste run van GFS voor eind volgende week weer flink oplopende temperaturen richting 35 graden net na het volgende weekeinde! Acht jij dat reëel?

[Der RoX]

Regen en een paar rommels hier.

[Joep]

Regen en een paar rommels hier.

Hier in Alphen ook met windstoten geflits en gedonder

[Marsel]

Hier in Alphen ook met windstoten geflits en gedonder

Ik dacht hier in Zevenhuizen net ook wat te horen op de achtergrond. Alles trekt hier trouwens langs. Slechts een paar druppels gezien. Wat opvalt zijn de lage toppen, je ziet gewoon dat er op hoogte tegengewerkt wordt. Veelal tussen 3-4km tot ruim 5km (FL170-190) bij de meest actieve exemplaren.

[GeneralDuke]

Ik dacht hier in Zevenhuizen net ook wat te horen op de achtergrond. Alles trekt hier trouwens langs. Slechts een paar druppels gezien. Wat opvalt zijn de lage toppen, je ziet gewoon dat er op hoogte tegengewerkt wordt. Veelal tussen 3-4km tot ruim 5km (FL170-190) bij de meest actieve exemplaren.

Vanuit Utrecht NW kijkend zie ik inderdaad een heel platte Cb.

[devil-strike]

Hier Haarlem ook zo nu en dan gedonder en buien, nu atm even droog.

[X-treme]

Vanavond start het vuurwerkfestival Scheveningen weer, maar gezien de verwachting ben ik bang dat het vanavond niet door gaat.
Het start om 21:45

[Johannes96]

Mooi dagje zo, de derde onweersbui van vandaag komt aanzetten, allen met zo'n 10-15 ontladingen in de buurt! lekkere diepe dreunen ook.

nu al zin in de herfst hiero! 

[hesselsjoerd]

Heerlijk leesvoer Marsel, respect!

[Giso84]

Na de misgelopen storm van gisteren, ben ik getrakteerd op een portie 'noodweer' vanochtend.
De buien waren allen kortstondig maar best pittig.
Er zaten redelijke windvlagen bij maar wat vooral opviel was de neerslag die viel, dikke grote druppels welke met bakken naar beneden kwamen.

Onweer heb ik niet mogen zien maar heb het eigenlijk wel de hele ochtend horen rommelen.

Ben benieuwd wat de avond gaat brengen, ik ga in ieder geval richting de kust.

[hesselsjoerd]

Ohja Marsel nog even een vraagje, tot welke hoogte zullen de buien uitgroeien vanavond? FL300? Dacht het niet in de text terug te vinden. Alvast bedankt.

[Tyshane]

Ivm enkele kritische reacties van enkele tav de code oranje van gisteren; hier een mooi stukje over hoe deze codes tot stand komen. Zo zie je wat er eigenlijk allemaal bij komt kijken en dat het niet 'zomaar even' afgegeven wordt.

Bij een code geel is de boodschap 'wees alert', bij code oranje 'wees voorbereid' en bij code rood 'onderneem actie'

Met wie werkt het KNMI samen? Afhankelijk van het waarschuwingsniveau betrekt het KNMI verschillende partners om tot een afgewogen besluit te komen. Het KNMI opereert namelijk niet alleen. Het KNMI stemt de meteorologische criteria voor code geel, oranje en rood zo goed mogelijk af op de verwachte impact. Bij welk weer de samenleving ontwricht, is kennis die onze partners zoals de hulpdiensten, VerkeersCentrum Nederland en ProRail in huis hebben.

De feedback van onze partners en afnemers vormen de basis voor periodieke aanpassingen van de waarschuwingscriteria. Zo is het criterium voor code geel voor neerslag in 2015 van 'meer dan 30 mm in 1 uur' veranderd in 'meer dan 50 mm in 24 uur', omdat er bij meer dan 50 mm een relatie met wateroverlast is aangetoond...

Lees hier het hele artikel: https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/achtergrond/hoe-komen-de-waarschuwingen-van-het-knmi-tot-stand

[GeneralDuke]

Ohja Marsel nog even een vraagje, tot welke hoogte zullen de buien uitgroeien vanavond? FL300? Dacht het niet in de text terug te vinden. Alvast bedankt.

Als ik een sounding voor IJmuiden van GFS erbij pak van vanavond 20:00 kom ik inderdaad rond FL300 uit.

[Marsel]

Als ik een sounding voor IJmuiden van GFS erbij pak van vanavond 20:00 kom ik inderdaad rond FL300 uit.

Correct!  We hebben het dan over behoorlijk diepe convectie, zeker voor buien die in polaire lucht ontstaan. Levert uiteraard een behoorlijk bliksemactivief geheel op in de meest intense exemplaren.

[trudy]

Enig idee hoelang t gaat duren.....als ik zo 24uurs kijk, zal de duur een klein uurtje zijn, of de hele avond en nacht?

[hesselsjoerd]

Correct!  We hebben het dan over behoorlijk diepe convectie, zeker voor buien die in polaire lucht ontstaan. Levert uiteraard een behoorlijk bliksemactivief geheel op in de meest intense exemplaren.

Thx!