Onweerskansen 13 mei 2018

[Marsel]

Kort synoptisch
Ons land bevindt zich momenteel aan de voorzijde van een afsnoerende hoogtetrog die zich uitstrekt vanaf Ierland in de richting van Z-FR. Het afsnoeringsproces zal de komende uren doorgaan waarna er vanmiddag een separaat ULL over Z-FR ontstaat. Het systeem trekt de komende 24h in de richting van het noorden van Italië. Op de noordflank is het polaire front boven het zuidelijke deel van de Benelux vrijwel parallel aan de zuidoostelijke bovenstroming komen te liggen waardoor het vrijwel tot stilstand komt.

Het systeem kruipt vandaag nog iets noordwaarts maar komt waarschijnlijk niet verder dan ZZW-NL, vanaf Limburg richting Zuid-Holland. Aan de voorzijde is gister al een thermisch laag ontstaan dat zich momenteel als langgerekte vore over het midden van land bevindt (zie windsprong). De belangrijkste kern zal vanmiddag boven Z-DU verder uitdiepen als het onder het vorticiteitsmaximum van het afgesnoerde hoogtelaag komt te liggen.

Beide systemen, zowel het polaire front en de prefrontale convergentiezone zullen vanaf nu dus nog enkele tientallen kilometers noordoostwaarts trekken waarbij die laatste de belangrijkste trigger voor onweersbuien over het oosten en noordoosten zal zijn vanmiddag. Vanavond en vannacht draait dan vervolgens de hoogtestroming naar noordoost (doortrekkende ULL) en komen beide systemen weer zuidwestwaarts, morgenochtend via het zuidwesten het land verlatend.

Onweersverwachting
Zoals hierboven vermeld is de belangrijkste trigger de prefrontale convergentiezone. Daar waar de uiteindelijke positie de afgelopen dagen nog schuil ging achter onzekerheden liggen de toonaangevende rekenbreinen nu netjes op één lijn. De meest noordoostelijke positie zal later vanmiddag grofweg lopen vanaf Terschelling in de richting van Emmen. De gebieden ten noordoosten ervan verblijven de hele dag in de warme lucht met maxima die vlot richting de zomerse 25C oplopen. Elders waait een (noord)westelijke wind en liggen de maxima een stuk lager: wind vanaf zee, minder zon en richting het zuid(west)en ook regen in de voorkamer van het polaire front.

Ondanks dat er de komende uren langs de convergentiezone ook al een enkele onweersbui vanaf de midlevels op kan poppen (we zagen het zojuist ook al) focus ik me even op de middagperiode. De convergentie langs de as van de vore zal de belangrijkste trigger zijn. Wat we zullen zien is dat de gebieden voor de vore uit rap opwarmen; net na het middaguur wordt de zomerse grens van 25 graden al benaderd. Dat is ook meteen de convectietemperatuur (rond 24C) en zal het startsein van de grootschalige convectie zijn. De neus van de  onstabiele laag ligt rond 900hPa met een temperatuur van ongeveer 15 graden. Om daar net langs te komen zul je conform de standaard atmosfeer dus al snel een graad of 8 toe moeten voegen. In werkelijkheid zal er op 2m nog iets meer bij moeten komen om tezamen met de convergentie het LFC te kunnen bereiken.

Kijken we naar de thermodynamica zien we langs de vore uiteindelijk de opbouw van een ruime 1000-1500J/Kg aan Sb-CAPE, richting DU >1500. Dit icm een PW van 30-35mm. Windschering is grotendeels unidirectioneel en zwak; 0-6km hooguit 20-25kt. De belangrijkste shearvector loopt daarbij parallel aan de vore, vanuit het zuidoosten. Het is een typische situatie waarbij de forcering vrijwel stationair is en langdurig in grofweg hetzelfde gebied aanwezig zal zijn. Combineer je dat met bovenstaande gegevens kom je uit in het 'rommelige' multicell spectrum. Klassiek in dergelijke situaties is dat de vore waarschijnlijk boven DU geactiveerd zal worden (reliëf, sneller oplopende temperatuur en inkomende bovenluchtforcering) om daarna stroomafwaarts richting het noordwesten vol te lopen.

Aandachtspunt is daarbij de mogelijke vorming van een gezamenlijke coldpool als de convectie vanmiddag langs de vore een behoorlijke dekkingsgraad krijgt. Ondanks de maar zwakke schering is dan toch tijdelijke oplijning aan de stroomafwaartse zijde ervan mogelijk. Oriëntatie dan haaks op de vore en richting het noordwesten weglopend. De dreiging van zware windstoten (max. 75km/h) is het hoogst in die tijdelijke transitiefase. Hoewel slechts tijdelijk wel even het vermelden waard. Buien kunnen in initiatiefase boven ons land zeer geïsoleerd hagel tot 2-3cm produceren. Toch zal de nadruk liggen op hoge bliksemactiviteit en overvloedige neerslag. Dat laatste met name door toedoen van buien die parallel langs de vore achter elkaar over eenzelfde gebied trekken.

Verder is aan de warme kant een marginale hoeveelheid SRH voorradig agv de iets gekrompen grondstroming, overlappend met de onstabiele tong. We hebben het dan over max. 100-150 m2/s2 over de onderste 3km. De absolute ondergens als het gaat om supercellulaire processen. Gezien de zwakke diepe schering lijkt me de supercell modus uitgesloten. Toch zien we wel vaker in dergelijke situaties dat langs de rand van een coldpool of aan de warme kant van de vore de lokaal opgekrikte heliciteit eventjes geïnhaleerd kan worden en een updraft zich tijdelijk 'anders' gaat gedragen. In dat geval is kortdurend hagel tot 3-4cm niet uitgesloten. Maar dit zal slechts zeer incidenteel gebeuren en met name voor DU bestemd zijn. Het overgrote deel is slecht georganiseerde multicell, zeker boven ons land.

Al met al een aardige setup waarbij de belangrijkste trigger (convergentiezone) zeer goed te volgen zal zijn. Eenmaal aan de koude kant is de onweerskans verkeken. Hieronder de positie op basis van de waarnemingen van 8z. Veel plezier daar in het noordoosten vandaag!

[hesselsjoerd]

Dit bericht had ik even nodig. Bedankt marshel, ik ga er vanmiddag op uit!

[martijn]

Zitten we hier net aan de verkeerde kant, maar we wachten af

[Tyshane]

Mooie analyse en uiteenzetting, thanx! Ja op zich zit ik (nu in Epe) best in de buurt, het zal er om spannen en dat is juist leuk. Nu heerlijk weer en de temperatuur loopt op. Echt zo'n zomers sfeertje. Lekker hoor! 

[Giso84]

Liep een half uurtje geleden buiten en er was onweer, wel geteld 1 flits en redelijke rommel.

[Tyshane]

Liep een half uurtje geleden buiten en er was onweer, wel geteld 1 flits en redelijke rommel.

Jouw dag kan niet meer stuk! 

[Kermisspin]

Tot nu toe nog geen gekke weersomstandigheden hier in het noordoosten. We zitten nog steeds buiten en het is heerlijk al is het benauwd.
Raar om te zien dat het noordoosten in de warmte zit.

Toch vraag ik me af hoe het vandaag zal gaan. Is het vore niet te noorderlijk getrokken?

[Tyshane]

Komt een mooi gebied met cellen aan en precies als verwacht heb ik zo het idee. Het is hier nu windstil, de vogels zijn stil, apart maar mooi sfeertje.

Wat is het stil op het forum zeg, echt jammer. 

[martijn]

Komt een mooi gebied met cellen aan en precies als verwacht heb ik zo het idee. Het is hier nu windstil, de vogels zijn stil, apart maar mooi sfeertje.

Wat is het stil op het forum zeg, echt jammer. 

heb het idee dat ze voor ons net te noordelijk gaan trekken

[Tyshane]

heb het idee dat ze voor ons net te noordelijk gaan trekken

Het zal er om hangen Martijn, wordt een close encounter. Spannund!

[Weatherboy]

We kunnen wel weer stellen dat het zoveelste vore dat Nederland aandoet juist de kansen verpesten. De vore is veels te noordelijk doorgetrokken waardoor slechts alleen het uiterste oosten en noordoosten iets van onweer mee zal pakken. Terwijl gister de verwachting was dat de vore ongeveer vanaf noord-holland - achterhoek zou komen te liggen, ligt hij nu voorbij groningen. Een verschuiving van 200 km.

[Marsel]

We kunnen wel weer stellen dat het zoveelste vore dat Nederland aandoet juist de kansen verpesten. De vore is veels te noordelijk doorgetrokken waardoor slechts alleen het uiterste oosten en noordoosten iets van onweer mee zal pakken. Terwijl gister de verwachting was dat de vore ongeveer vanaf noord-holland - achterhoek zou komen te liggen, ligt hij nu voorbij groningen. Een verschuiving van 200 km.

Wacht nou eerst even af. Ja, de vore is tov gisteren verder doorgeschoven. Zelfs tov de analyse van vanmorgen ietsjes noordoostelijker, hoewel niet storend. Maar gezien de oplaaiende activiteit van nu heeft het hele noordoosten (de drie noordoostelijke provincies + Overijssel + mogelijk noordelijk Gelderland en alles stroomafwaarts) gewoon een mogelijk forse onweersperiode voor de boeg de komende uren. Zelfs op geruime afstand aan de koude kant van de vore agv advectie vanuit de actieve brongebieden.

[Tam]

Ziet er naar uit dat er vanaf nu wat moois vanuit Duitsland het noorden in schuift. Voor mij wat te noordelijk helaas maar voor degene die er in (komen te) zitten: Veel plezier!

(btw. wat een temperatuurverschil weer op zo'n korte afstand)

[GeneralDuke]

Wacht nou eerst even af. Ja, de vore is tov gisteren verder doorgeschoven. Zelfs tov de analyse van vanmorgen ietsjes noordoostelijker, hoewel niet storend. Maar gezien de oplaaiende activiteit van nu heeft het hele noordoosten (de drie noordoostelijke provincies + Overijssel + mogelijk noordelijk Gelderland en alles stroomafwaarts) gewoon een mogelijk forse onweersperiode voor de boeg de komende uren. Zelfs op geruime afstand aan de koude kant van de vore agv advectie vanuit de actieve brongebieden.

Lijkt wel redelijk uit te komen nu

[Peter]

Het regent nu al de nodige uren in het midden van het land. Maar totaal geen onweer, dus we zullen er wel weer naast zitten deze keer.
Inmiddels wel de nodige meldingen van wateroverlast in Drenthe.

[Marsel]

Lijkt wel redelijk uit te komen nu

Ja is een redelijke meevaller inderdaad. Wat overigens wel aardig was om te zien was dat de convergentiezone zich lang boven het noordoosten heeft kunnen handhaven op grofweg dezelfde plek totdat de convectie boven DU het algemene beeld begon te domineren. We zien wel vaker dat de massale afvoer van lucht in de al actieve buiengebieden er voor zorgt dat de inactieve delen van de vore plots in beweging komen, vaak in de richting van de warmste lucht. Dat gebeurde eind van de middag ook met onze vore.  De wind is in het hele land al geruime tijd WNW, iets wat volgens de uitvoer van afgelopen nacht niet mogelijk was.

Het regent nu al de nodige uren in het midden van het land. Maar totaal geen onweer, dus we zullen er wel weer naast zitten deze keer.
Inmiddels wel de nodige meldingen van wateroverlast in Drenthe.

Klopt inderdaad. Daar in die noordoosthoek is het op sommige plaatsen een zooitje momenteel, met name door zware neerslag. Ik zag meerdere waarnemingen van meer dan 30mm inclusief wateroverlast, o.a. Emmen en omgeving. Komende uren komt daar nog aardig wat bij terwijl het geheel langzaam (noord)westwaarts trekt en uiteindelijk langzaam aan activiteit inboet.

EDIT: Al meerdere outflow boundaries (inclusief eenmaal bookend vortex?) zien weglopen op radarbeelden. Ondanks de gebrekkige schering toch regelmatig enige interne oplijning. De laatste radarbeelden laten een wat overtuigendere lijn over Groningen trekken momenteel. Prachtig om al die coldpool geforceerde systemen in beweging te zien. Zo zie je maar, met een zwak scheringsplaatje maar sterke (gezamenlijke) coldpool kun je nog mooie buien krijgen .

[Kermisspin]

De ene bui naar de andere. Mooi onweer en vooral veel water dat er naar beneden komt. Wateroverlast is hier wel aan de orde.

Toiletten borrelen....evenals de gootsteen. Man man.....wat een water

[Marsel]

De ene bui naar de andere. Mooi onweer en vooral veel water dat er naar beneden komt. Wateroverlast is hier wel aan de orde.

Toiletten borrelen....evenals de gootsteen. Man man.....wat een water

Sommige plekken, o.a. Assen over de 50mm inmiddels. Echte waterbrengers dit soort situaties.

[GeneralDuke]

EDIT: Al meerdere outflow boundaries (inclusief eenmaal bookend vortex?) zien weglopen op radarbeelden. Ondanks de gebrekkige schering toch regelmatig enige interne oplijning. De laatste radarbeelden laten een wat overtuigendere lijn over Groningen trekken momenteel. Prachtig om al die coldpool geforceerde systemen in beweging te zien. Zo zie je maar, met een zwak scheringsplaatje maar sterke (gezamenlijke) coldpool kun je nog mooie buien krijgen .

Wat is een bookend vortex?

Hoe zie je outflowboundaries op de radar, is dat dan activatie op de coldpool? Kan die zich zowel voor de bui uit als achter de bui aan bevinden?

[Marsel]

Wat is een bookend vortex?

Hoe zie je outflowboundaries op de radar, is dat dan activatie op de coldpool? Kan die zich zowel voor de bui uit als achter de bui aan bevinden?

De bookend vortex is de zone waar de snel weglopende outflow boundary als het ware aan één of beide kanten binnenstebuiten wordt gekeerd. Normaal gesproken komen dergelijke fenomenen alleen voor in sterk geshearde situaties (squall-lines & bow-echo's), maar in geval van een sterke (samengesmolten) coldpool en grote dichtheidsverschillen met de omgeving kan het plotse momentum voldoende zijn om toch een bookend vortex te bewerkstelligen. Vaak maar tijdelijk en relatief zwak (zo ook vandaag), maar zeer zeker van belang ivm tijdelijke rotatie.

In het onderstaande plaatje gaat men, in tegenstelling tot bij ons vandaag, uit van forse windschering én de vorming van een RIJ. Het getekende KF is de voorste begrenzing van de coldpool. De daar uit voortkomende lijnvormige convectie op de kop is van een iets andere aard dan in ons geval vandaag. Maar het uiteindelijke resultaat was echter grofweg (!) hetzelfde daar in beide situaties de ontstane coldpool het belangrijkste forceringsmechanisme wordt met op de kop nieuwe cellen. Uiteraard ontbrak vandaag bij ons de RIJ en de forse schering maar het gaat even om het feit dat een snel uitstromende coldpool een belangrijk forceringsmechanisme is.

In sterk geshearde setups is de stroomafwaarts zijde van de coldpool altijd en bovendien langdurig de belangrijkste zone voor regeneratie. Bij minder geschearde setups is dat niet altijd een vast gegeven en is actief regenereren vaak maar kortdurend. Het verschil zit 'm in het feit dat de vorticiteitsmaxima in een sterk geshearde situatie aan de stroomafwaartse zijde samenwerken met die van de coldpool zelf. In zwak geshearde setups komt de forcering vrijwel alleen van de coldpool zelf en wordt die in veel mindere mate ondersteund door de achtergrondstroming. Ondanks de verschillen met vandaag denk ik wel dat het plaatje eea iets duidelijk maakt.

Je herkent die ouftlow boundaries op radarbeelden door de op de kop versterkte en vaak opgelijnde convectie die bij een oude cluster wegloopt. Soms tegen- of haaks op de heersende stromingsrichting in en vaak enigszins gebogen. Je kijkt eigenlijk naar de kop van de coldpool die agv dichtheidsverschillen uitvloeit en daarbij nieuwe cellen triggert. In geval van veel schering gebeurt dat louter stroomafwaarts van de shear vector, in geval zwakke schering kan dat soms 'random' zijn.