Onweerskansen vrijdag 12 april

[Jan van Ooijen]

Eindelijk van start!

We hebben er dan lang op moeten wachten, maar eindelijk kunnen we starten met het eerste deel onweerskansen 2013. Voordat we aankomend weekend kunnen gaan genieten van schitterend lenteweer krijgen de onweersgekken ook nog het een en ander te verwerken, zoals in het algemene topic al te zien was.

Maar goed, iedere kans is er één. Morgen trekt er een laagdrukgebiedje in de richting van Engeland, tegen de middag arriveert er een trog zoals op deze afbeelding te zien is. Bij het naderen van de trog neemt ook de onstabiliteit toe. Het Amerikaans weermodel, wat hieronder te zien is in een animatie gifje laten de CAPE oplopen tot zo'n 300-400 J/KG met een lifted van maximaal -2. Echter het Europees weermodel ECMWF is niet zo scheutig met berekenen van CAPE, die komen met een maximale onstabiliteitswaarde van 150 J/KG en dat ook nog eens voor het noordoostelijk deel van het land. De overige parameters zijn te verwaarlozen, dus die zal ik ook niet gaan vermelden. We moeten nu niet in ons hoofd gaan halen dat we een superdag te pakken hebben wat betreft het onweer. Lokaal kunnen er wel enkele pittige buien voor gaan komen inclusief windstoten, maar voor het echte werk moeten we toch nog even wachten.



Hierboven zien we een aantal termen, de meeste van ons weten wel ongeveer wat het allemaal betekend, maar voor de mensen die er nog niet zoveel verstand van hebben volgt er even een korte uitleg over de trog en CAPE.

Trog
Een trog ontstaat door convergentie van luchtmassas. Convergentie is het naar elkaar toestromen van lucht. Een teveel aan lucht onderin de atmosfeer veroorzaakt een optilling, gevolgd door afkoeling, condensatie en wolkenvorming. Een trog is op de weerkaart kenbaar aan de flauwe knik in de isobaren achter het koufront van een lagedrukgebied. Op weerkaarten van Hirlam worden deze met een vette blauwe lijn aangegeven. Het weer tijdens een trog is verschillend. Meestal hebben we te maken met een buiig weertype. Buien komen achter een koufront in de steeds koudere bovenlucht steeds meer op gang. Tijdens de passage van een trog worden de buien (door de genoemde optilling) extra actief. Vaak trekt er dan een lijn van buien over Nederland waarin soms ook hagel en onweer kan zitten. Achter een trog ruimt de wind vaak naar west tot noordwest en trekt iets aan. De luchtdruk stijgt dan veelal snel. In veel gevallen passeert een dag later een rug van hoge druk met onderdrukking van de buien en wat grotere opklaringen. Soms kenmerkt een trog zich ook door een wat minder instabiel weertype. Het is dan zwaar bewolkt en er valt buiige neerslag. Eén en ander heeft te maken met de actuele stabiliteitstoestand van de atmosfeer. In de zomermaanden zijn troggen vaak zéér actief, in de wintermaanden dikwijls wat minder.

CAPE
Cape wordt vaak geraadpleegd door weerbureaus en stormchasers om een indicatie te krijgen van de beschikbare onstabiliteit. De potentiële energie wordt uitgedrukt in de wiskundige term: Joule per kilogram. Een hoge CAPE wordt door stormchasers vaak gezien als "hoge onstabiliteit". Wanneer chasers praten over een zeer onstabiele atmosfeer stijgen de cape waarden vaak boven de 2000J/KG wat als onderdeel gebruikt kan worden voor sterke stijgstromen en zware cellen als zij ontstaan. Er zijn verschillende soorten cape, ik zal de 3 voornaamste even in het kort uitleggen.

MUCAPE is eigenlijk de meest gebruikte versie van cape maar zeker niet het effectiefst. Deze waarde geeft de maximaal haalbare potentiele energy van een most unstable parcel in de lucht in de laagste 300MB van onze atmosfeer wanneer deze gelift wordt naar het LFC. Deze kun je o.a. vinden op de kaartjes van Wetterzentrale

SBCAPE is een indicator van de onstabiliteit in onze troposfeer. Deze waarde geeft de maximaal beschikbare potentiële energie aan voor een parcel dat vanaf de grond tot het LFC wordt gelift.

MLCAPE is eigenlijk het beste om te gebruiken. Deze geeft de waarden weer van de gemiddelde potentiële energie van parcels in de onderste 100MB van onze atmosfeer wanneer deze gelift worden naar het LFC.

Meer specifiek, CAPE geeft de waarde van het energie wat beschikbaar is wanneer een luchtpakketje verticaal opstijgt. OF hoe een luchtpakketje veranderd in zijn omgeving. Onweerscellen hebben hoge cape waardes nodig, hoe hoger de cape waarde hoe meer energie er beschikbaar is om de cel te laten groeien. Cape is vooral belangrijk wanneer de luchtpakketjes hoog genoeg kunnen stijgen zodat ze in de LFC (layer of free convection, letterlijk vertaald: Laag van de vrije convectie). Om de cape te vinden in een skew-t thermodynamisch diagram zoals degene die hieronder staat. Het is eigenlijk heel simpel, kijk naar de plaatsen op het diagram waar het pakketjes sounding (de dikke gele lijn) verder naar rechts staat (warmer) dan de rode lijn (de omgevings sounding). Het witgekleurde stuk in het diagram is de Cape!

Een cape waarde die hoger is in de onderste helft produceert een sterkere updraft dan dat deze dunner en langwerpiger is. Ook staat cape voor de maximum snelheid van de verticale stijgingen. Dit wordt vaak uitgesproken als MVV=(SQRT(2*CAPE)) De waarden die hieruit komt geeft een indicatie voor de maximale verticale bewegingen van de updraft in m/s. Snellere stijgingen betekenen krachtigere stijgingen, en krachtige stijgingen kunnen grote hagel veroorzaken, supercellen en gevaarlijke tornado's.

Het onderstaande overzicht kan gebruikt worden om te kijken welke onstabiliteit er bij een cape waarde hoort. Maar onthoud wel goed, CAPE is alleen de potentiele energie, Hoge cape waarden kunnen niet gebruikt worden om het weer te voorspellen.

CAPE waarde atmosfeer:
0 Stabiel
0-1000 Licht Onstabiel
1000-2500 Matig Onstabiel
2500-3500 Erg Onstabiel
3500 + Extreem Onstabiel

Er moet goed onthouden worden dat CAPE Potentieel beschikbare energie is, en alleen gebruikt wordt wanneer een luchtpakketje opgetild wordt en de laag van de vrije convectie bereikt. Wanneer cape waardes hoger zijn dan 2500 j/kg en er ontstaan onweersbuien ontwikkelen ze in een rap tempo en kunnen het snel zware buien worden. In omgevingen met hoge cape kunnen buien zich zo snel ontwikkelen dat je ze met het blote oog ziet groeien.

Tekst Cape afkomstig van Severeweather.

[Dennis]

Zelfs "tornado"kansje 

[Jan van Ooijen]

Zelfs "tornado"kansje 

Die kans is echt enorm klein. Laten we het nu maar gewoon bij onweersbuien houden

[Dennis]

Die kans is echt enorm klein. Laten we het nu maar gewoon bij onweersbuien houden

opening even extra aandacht

[Jan van Ooijen]

opening even extra aandacht

Ja maar dan wel de correcte info. Niet alleen de STP bepaald of dat er de kans op is, dit hangt voor zoveel factoren af. Als het dalijk niet uitkomt dan wordt je er finaal op afgerekend.

[Dennis]

Ja maar dan wel de correcte info. Niet alleen de STP bepaald of dat er de kans op is, dit hangt voor zoveel factoren af. Als het dalijk niet uitkomt dan wordt je er finaal op afgerekend.

heb er zin in

[jorentje1997]

Super super super! 

[Ramon Oost]

Ja maar dan wel de correcte info. Niet alleen de STP bepaald of dat er de kans op is, dit hangt voor zoveel factoren af. Als het dalijk niet uitkomt dan wordt je er finaal op afgerekend.

Inderdaad, een licht uitslaande STP is nog niet eens zo heel bijzonder. Het wordt pas interessant als ook andere parameters gunstig zijn voor eventuele zware buien. Morgen gewoon zoals genoemd nabij de trog enkele stevige regen en onweersbuien. Met ook mede gezien de temperaturen op 500hPa kans op wat hagel.

[Dennis]

Met ook mede gezien de temperaturen op 500hPa kans op wat hagel.

met de 2m temps op 10-14 en 500Hpa op -28 zo'n 40 graden verschil

[arjanbruggink]

"...... en dat ook nog eens voor het noordoostelijk deel van het land."
Klinkt alsof we hier nooit wat kunnen verwachten   
Maar mooi dat het eerste topic er is, bijna een maand later ten opzichte van vorig jaar.

[jorentje1997]

Nieuwe gfs grotendeels hetzelfde:

[Dennis]

Nieuwe gfs grotendeels hetzelfde:

vind hem beter de -2 is meer aanwezig

[jones]

Ik heb eig een vraagje ivm de sounding van aanstaande vrijdag (Brussel, 15u) Ik zie inderdaad een LI van -2 en CAPE tot 500, maar als je dan kijkt naar de curves van T en Tdauw zie je toch dat ze behoorlijk uit elkaar liggen op enige hoogte. Wilt dat dan ook zeggen dat de buien niet zo heel hoog zullen doorgroeien of hoe moet je dat interpreteren?

(Ja ik ben aan het proberen het gebruik van soundings onder de knie te krijgen bij onweerssituaties, maar het vergt toch wat ervaring )

[arjanbruggink]

Ik heb eig een vraagje ivm de sounding van aanstaande vrijdag (Brussel, 15u) Ik zie inderdaad een LI van -2 en CAPE tot 500, maar als je dan kijkt naar de curves van T en Tdauw zie je toch dat ze behoorlijk uit elkaar liggen op enige hoogte. Wilt dat dan ook zeggen dat de buien niet zo heel hoog zullen doorgroeien of hoe moet je dat interpreteren?

(Ja ik ben aan het proberen het gebruik van soundings onder de knie te krijgen bij onweerssituaties, maar het vergt toch wat ervaring )

Volgens mij is het zo dat wanneer de "Parcel Trajectory" lijn de temperatuurlijn raakt, dat dan de wolkenhoogte is. En zo te zien op jou afbeelding ligt dat rond de 8km.
Correct me if i'm wrong.

[Dennis]

[Graphicnizor]

Heerlijk, kan nu al weer genieten van alle kleurenpracht die de kaartten te bieden hebben

[Dennis]

Heerlijk, kan nu al weer genieten van alle kleurenpracht die de kaarten te bieden hebben

me2 

[stormoutlook]

Ja maar dan wel de correcte info. Niet alleen de STP bepaald of dat er de kans op is, dit hangt voor zoveel factoren af. Als het dalijk niet uitkomt dan wordt je er finaal op afgerekend.

ik heb een flinke tijd in amerika studie gedaan naar tornado´s dus de kans is er wel. da´s mijn mening!

[Jan van Ooijen]

ik heb een flinke tijd in amerika studie gedaan naar tornado´s dus de kans is er wel. da´s mijn mening!

Aan de hand van 1 kaartje roepen is not done! Zijn tal van factoren die erin meespelen en alles moet precies kloppen en dat is nu niet het geval! Maar zie graag jou verhaal over de kansen daarop....

[zorba]

Aan de hand van 1 kaartje roepen is not done! Zijn tal van factoren die erin meespelen en alles moet precies kloppen en dat is nu niet het geval! Maar zie graag jou verhaal over de kansen daarop....

Inderdaad, ik mis een gedegen onderbouwing van zijn bewering. Roeptoeteren kan iedereen