Droge/vochtige lucht

[jones]

Vandaag ben ik eigenlijk eens beginnen nadenken over het effect van vocht in de atmosfeer op de temperatuur. We zijn het ondertussen al gewoon, bij de aanvoer van oostelijke, droge landlucht is het 's zomers warm en 's winters koud, dat bezie ik haast als een conventie. Maar heb daar eigenlijk nooit over nagedacht. Kan iemand mij daar het achterliggende (meteorologische) mechanisme eens van uitleggen?

Waarom is het tijdens de zomer zo warm als het relatief droog is in de atmosfeer? Het is toch juiste de warme lucht die meer vocht kan bevatten (Clausius Clapeyron).. En tijdens de winter koud?

[Marsel]

Vandaag ben ik eigenlijk eens beginnen nadenken over het effect van vocht in de atmosfeer op de temperatuur. We zijn het ondertussen al gewoon, bij de aanvoer van oostelijke, droge landlucht is het 's zomers warm en 's winters koud, dat bezie ik haast als een conventie. Maar heb daar eigenlijk nooit over nagedacht. Kan iemand mij daar het achterliggende (meteorologische) mechanisme eens van uitleggen?
Waarom is het tijdens de zomer zo warm als het relatief droog is in de atmosfeer? Het is toch juiste de warme lucht die meer vocht kan bevatten (Clausius Clapeyron).. En tijdens de winter koud?

De vochthuishouding maar ook de temperatuur van een luchtsoort wordt vooral in de onderste kilometers in beginsel vrijwel altijd bepaalt door het brondgebied vanwaar deze luchtsoort afkomstig is. Een luchtmassa neemt immers, indien deze langere tijd boven een bepaald homogeen gebied vertoeft, de eigenschappen van het onderliggende landschap over.
Zo is een maritieme luchtsoort altijd vochtiger dan een continentale, en is een luchtsoort afkomstig uit Afrika altijd warmer dan een luchtmassa welke afkomstig is vanuit het hoge noorden. Continentale luchtmassa's zijn in de winter dus koud en in de zomer warm, simpelweg doordat het land eronder afkoelt of respectievelijk opwarmt.
Dat is als het goed is het antwoord op je eerste vraag .

Een manier om die vochthuishouding uit te drukken is de relatieve luchtvochtigheid (RV). Deze geeft versimpeld aan hoeveel % van de maximaal mogelijke hoeveelheid water er op dat moment in de lucht zit.
Belangrijk ander begrip is daarbij de absolute luchtvochtigheid (in g/M3). Deze beschrijft hoeveel water er daadwerkelijk in een kubieke meter lucht zit.
Warme luchtmassa's kunnen, zoals je zelf al aangeeft, meer water in gasvorm bevatten dan koude luchtsoorten, en hebben dus een hogere absolute luchtvochtigheid. Bij eenzelfde RV, laten we zeggen 40%, bevat een warme luchtmassa inderdaad meer water dan de koude variant (zie tabel hieronder). Die hogere absolute luchtvochtigheid in de warme massa heeft dus geen invloed op de RV!
Zodoende zal op een warme zomerdag de absolute luchtvochtigheid hoger liggen dan in de winter terwijl de RV op dat moment vele malen lager kan liggen.

In de zomer worden continentale luchtmassa's bovendien steeds droger door de grote afstanden die ze over land af moeten leggen. Daardoor warmen ze langzaam steeds verder op als gevolg van instraling gedurende de lange dagperiode. Hierdoor worden vocht en warmte over een steeds grotere diepte uitgewisseld middels convectie. Het resultaat: een steeds lagere hoeveelheid vocht op waarneemhoogte: een lagere RV.
Met minder water in de onderste kilometer kan zonne-energie voor de volle 100% gebruikt worden om het het land en de lucht erboven op te warmen (verdamping kost immers energie).

In de winter verliest een continentale luchtmassa boven land veel van haar vocht doordat bij voortdurend lage temperaturen de luchtmassa haar vocht niet langer in gasvorm vast kan houden: veel vocht vast vriest. Bovendien: koude lucht kan überhaupt weinig water in gasvorm bevatten en dus condenseert het bij lage temperaturen en vriest het vast. Resultaat: ijzig koude luchtmassa's (arctisch) zijn per definitie droog.

Hopende hiermee het eea wat duidelijker te hebben gemaakt.

[jones]

Wow bedankt! Echt superleuk om weten  Dus als ik het goed begrijp is vocht in de atmosfeer eigenlijk een relatief begrip? Ondanks dat de lucht in de zomer relatief veel vocht kan bevatten (absoluut), zal door de hogere tempeatuur de relatieve vochtigheid laag zijn, waarodoor we ondanks die grotere hoop vocht dan in de wintrr, toch over 'droge' zomerlucht kunnen spreken?

[Marsel]

Wow bedankt! Echt superleuk om weten  Dus als ik het goed begrijp is vocht in de atmosfeer eigenlijk een relatief begrip? Ondanks dat de lucht in de zomer relatief veel vocht kan bevatten (absoluut), zal door de hogere tempeatuur de relatieve vochtigheid laag zijn, waarodoor we ondanks die grotere hoop vocht dan in de wintrr, toch over 'droge' zomerlucht kunnen spreken?

Daar komt het eigenlijk wel op neer.
Maar vergis je niet hoor, ook in de zomer zijn er settings denkbaar waarin hoge temperaturen gecombineerd worden met hoge luchtvochtigheden (zowel relatief als absoluut). Vaak resulteren dergelijke situaties in een klam weertype met regen- en onweersbuien die enorme hoeveelheden water kunnen lozen.
Buien zullen in de zomer dan ook gemakkelijker in staat zijn om in korte tijd wateroverlast te verzorgen dan hun winterse achterneven, immers de lucht bevat in de zomer simpelweg meer water.