Winter zet (nog) niet door, maar het kan snel gaan!

[TMCThomas]

Winter zet (nog) niet door, maar het kan snel gaan!


De weerkaarten zien er winters uit, toch is er van winterkou nu nauwelijks sprake. De komende dagen kan dat echter heel snel veranderen!

Afgelopen winter was het voor liefhebbers van sneeuw en ijs echt afzien. Een stevige westenwind zorgde niet alleen voor aanvoer van bewolking en regen, ook was het uitermate zacht. Het vroor nauwelijks en sneeuw werd ook vrijwel nergens waargenomen. Op dit moment laat de winter zich van een heel andere kant zien, al is van structureel winterweer nog geen sprake. Toch kan daar de komende dagen plotseling verandering in komen.


Geblokkeerde situatie
Normaal gesproken trekken met enige regelmaat (storm)depressies vanaf de Atlantische oceaan tussen IJsland en Schotland richting Scandinavië en is de luchtdruk hoog in een strook vanaf de Azoren via Portugal en Spanje richting het noorden van Afrika. Bij deze luchtdrukverdeling waait bij ons de wind uit het zuidwesten of westen en wordt relatief zachte lucht aangevoerd en van winterweer is vrijwel geen sprake. Hooguit valt er eens een winterse bui als kortstondig wat koudere lucht aan de achterzijde van een depressie zich tot onze streken weet uit te breiden.


Winterliefhebbers kunnen niet wachten om dit soort plaatjes te kunnen maken. Toch is sneeuw en ijs zeldzaam in ons land. Foto: Elly van Niekerk, Terschelling.

Voor winterweer moet de situatie dus volledig op de schop en daar is nu toch al een beetje sprake van. Storm Bella bijvoorbeeld is komen afzakken vanaf IJsland richting het zuiden van Engeland en trekt vannacht in afgezwakte vorm via Frankrijk naar Duitsland. Het hogedrukgebied bij de Azoren ligt op dit moment een stuk noordelijker en lijkt zich de laatste dagen van 2020 nog verder naar het noorden uit te breiden. Nieuwe oceaandepressies moeten daardoor helemaal naar het zuiden afbuigen of juist helemaal richting de Noordpool trekken.
Het hogedrukgebied op de oceaan en een zeer krachtig hogedrukgebied boven Kazachstan en Siberië zorgt ervoor dat boven Centraal-Europa de luchtdruk relatief laag blijft. Wel lijkt na de jaarwisseling de belangrijkste kern van het lagedrukgebied in de buurt van Italië uit te komen en begint de luchtdruk boven Scandinavië ook voorzichtig op te lopen. Voor liefhebbers van winterkou zijn het interessante ontwikkelingen, maar er is wel één groot probleem...

Gebrek aan winterkou
Ondanks dat de weerkaarten alles behalve zacht weer toelaten, is vanwege het gebrek aan kou in Noord- en Oost-Europa voorlopig geen sprake van een flinke kou-inval. De komende dagen ligt de temperatuur in de middag ruim boven nul en in de nachten voorkomt hardnekkige bewolking een scherpe daling van temperatuur. Slechts lokaal en vaak ook kortstondig komt het soms tot lichte vorst.


In onze omgeving draaien allerlei neerslaggebieden rond. Soms valt er regen (blauw), soms valt er sneeuw (paars). De kans bestaat dat één dezer dagen zo'n sneeuwzone ook over ons land trekt.

Toch kan het snel gaan
Toch kan er de komende dagen een hoop veranderen in het voordeel van de liefhebbers van ouderwets winterweer. Ook als er geen kou in de brongebieden aanwezig is. De komende dagen zien we namelijk nog af en toe wat neerslaggebieden over het westen van Europa trekken. Vaak gaat het om regen, maar in België, Frankrijk en Duitsland valt de neerslag ook af en toe als sneeuw en zelfs in eigen land is een beetje sneeuw niet uitgesloten. Zodra de bodem bedekt is met een gesloten sneeuwdek, kan het tijdens nachtelijke opklaringen flink afkoelen. Omdat de daglichtperiode erg kort is in deze tijd van het jaar, kan een eventueel sneeuwdek er toch voor gaan zorgen dat we in het westen van Europa onze eigen winterkou gaan produceren.


Sneeuwdek dinsdagochtend volgens het Harmonie model. Als de komende dagen op steeds meer plaatsen een sneeuwlaagje tot stand komt, wordt het vanzelf wel kouder. Daarvoor is kou uit Rusland niet een must. Wel moet de wind bij ons aflandig blijven, een wind van zee is funest voor winterkou.

Kou vanaf de Noordpool?
Om het nog wat interessanter te maken voor de sneeuw en ijsfanaten, kunnen we ook nog even wat verder van huis kijken. Zowel boven de Noordpool als in Siberië is veel kou aanwezig en mocht op den duur de wind uit die hoek gaan waaien, dan kan het pas echt koud worden. Daar is nu nog veel voor nodig, maar wat wel helpt is de situatie hogerop in de atmosfeer. De polaire vortex of poolwervel, een bel met zeer koude lucht boven de pool van soms wel -80 graden, is namelijk aan het rommelen. Normaal gesproken heeft de vortex een ronde solide vorm. Op dit moment is dat niet het geval en is er sprake van een verplaatsing van de poolwervel naar het zuiden. Het gevolg is dat op de Noordpool hogedrukgebieden makkelijker tot ontwikkeling kunnen komen. Deze hogedrukgebieden kunnen op hun beurt dan weer de aanwezige lagedrukgebieden verder naar het zuiden drukken. Oostenwinden kunnen dan tenslotte de kou richting Europa blazen.

Of dit ook allemaal gaat gebeuren is natuurlijk alles behalve zeker. Wel is het een feit dat de huidige winter meer in zijn mars lijkt te hebben dan de voorgaande. Een verrassing in de vorm van wat sneeuw is één dezer dagen niet uitgesloten en wie weet, zet Koning Winter onder aanvoering van de verplaatste poolwervel begin volgend jaar wel echt een stap richting West-Europa.


De zogenaamde pluim verwachting voor Midden Nederland laat zien dat de kans op maximumtemperaturen van 5 graden of hoger vrijwel niet worden voorzien de komende twee weken. Vorst is echter ook zeldzaam. Mocht er echter een sneeuwdekje liggen en het vervolgens fel opklaren, dan zakt de temperatuur echter heel snel naar -5 of lager. Heel af en toe zien we de temperatuur ook zover onderuit gaan in de pluim.