Extreme sneeuw van 25 november 2005

[TMCThomas]

Extreme sneeuw van 25 november 2005


Precies 15 jaar geleden werd Nederland getroffen door een extreme weersituatie. Met nieuwe simulaties blikken we samen met jullie terug op deze bijzondere dag!

De herfst van 2005
In 2005 beleefden we in Nederland een ronduit zachte herfst: de gemiddelde temperatuur van september - oktober - november lag vrijwel gelijk aan dit moment, ruim 12 graden. Geen enkel teken voor een plotselinge winterse omslag, maar niets bleek minder waar. Op 24 november 2005 vormde zich boven de Noordzee een actief lagedrukgebied, waardoor een "glijbaan" van ijskoude lucht uit het hoge noorden op gang kwam. Op 5 kilometer hoogte zakte de temperatuur tot onder de -35 graden. Deze koude lucht 'krulde' rondom het lagedrukgebied heen over Midden- en Zuid-Nederland. Langs de begrenzing met deze koude lucht werden gigantische hoeveelheden neerslag berekend door de weermodellen, lokaal tot wel 100 millimeter aan toe. In hetzelfde gebied werd echter óók een forse westenwind vanaf de warme Noordzee berekend. En dat maakte de weersverwachting zeer onzeker. Want kon de regen nu wel of niet overgaan in sneeuw, ondanks de aanvoer van zachte zeelucht? Het zou een randgevalletje worden, maar wel eentje met enorme gevolgen...


Luchtdrukverdeling van 25 november 2005

Verloop van die bewuste vrijdag
De nacht van 24 op 25 november verliep zeer onstuimig. Aan zee kwam een volle westerstorm te staan met op Hoek van Holland zelfs een tien-minuten gemiddelde van windkracht 12. Daar werd bovendien een maximale windstoot van 173 km/uur gemeten; nog altijd één van de zwaarste windstoten ooit gemeten in Nederland! Verder regende het hard en op veel plaatsen was 's ochtends al ruim 40 millimeter neerslag gevallen. Sporadisch zat er ook wat natte sneeuw of ijsregen tussen de neerslag, maar de bulderende westenwind voerde iets te zachte lucht aan voor serieuze sneeuwval. De sneeuwgrens schommelde rond 200 meter en dat is in ons land te hoog voor doorzettende sneeuwval.


Simulatie luchtdruk en wind, 25-11-2005

In de loop van de ochtend veranderde dat beeld gestaag. De kern van het lagedrukgebied verplaatste zich heel langzaam richting de Wadden, waardoor de wind verder naar het zuidwesten kon draaien. Daardoor kwam de wind landinwaarts ineens niet meer vanaf de warme Noordzee en op dat moment ging het verschijnsel 'neerslagafkoeling' werken. Neerslagafkoeling betekent simpel gezegd: de lucht koelt steeds verder af zolang er intensieve neerslag valt, zonder de instroom van zachte lucht. In een gunstig geval kan de regen dan dus overgaan in sneeuw en dat gebeurde op 25 november overdag. De sneeuwgrens zakte eerst naar 50 meter hoogte met als gevolg dat alle heuvelgebieden op de Veluwe, Twente en in de Achterhoek binnen korte tijd in een witte wereld werden gehuld. Daarbij ontstonden al snel enorme problemen op de weg. Vrachtwagens kwamen de heuvels niet meer op en zo vormden zich files van tientallen kilometers lang, ook in gebieden waar het gewoon nog regende.

Van kwaad tot erger
's Middags begon de wind langzaam in kracht af te nemen, waardoor de sneeuwgrens nog verder kon zakken. En uiteindelijk ging de regen vrijwel overal in het midden en oosten over in zware sneeuwval. Op delen van de Veluwe kwam uiteindelijk een sneeuwlaag van 30 tot 40 centimeter te liggen, elders veelal 5 tot 20 centimeter. Op de snelwegen was het één grote chaos. De langste files die dag bedroegen ruim 90 (!) kilometer en in het oosten stonden sommigen mensen tot de volgende ochtend nog vast. Hulpverleners werden massaal ingezet om automobilisten te helpen de nacht door te komen. Ook het treinverkeer lag in grote delen van het land volledig plat.


Screenshot NOS Teletekst verkeersinformatie


Beekbergen - Veluwe, nov 2005 (Alfred Snoek)

Doordat de temperatuur tijdens de sneeuwval niet onder het vriespunt zakte, was de sneeuw nattig en uitzonderlijk zwaar. Er zijn dat weekend duizenden bomen gesneuveld onder het gewicht van de sneeuw. Her en der kun je de gevolgen van die dag nog steeds in de natuur zien. De regio Haaksbergen kwam zelfs 3 dagen lang zonder stroom te zitten door geknapte elektriciteitsmasten. Ook de rest van dat weekend bleven er soms intensieve sneeuwbuien vallen, maar het noorden van Nederland vraagt zich nu waarschijnlijk nog steeds af wat er elders gaande was. Nabij de kern van het lagedrukgebied scheen de zon daar namelijk en bleef het vrijwel windstil.


Simulatie radarbeeld 25-11-2005 (Wilfred Janssen)




Verdere verloop van die winter...
Na dat bijzondere weekend vertrok Koning winter net zo snel als dat hij gekomen was. Serieus winterweer bleef de rest van het seizoen 2005/2006 uit, al kwam het nog wel regelmatig tot nachtvorst. De winter eindigde in z'n geheel zelfs iets te koud ten opzichte van het langjarig gemiddelde, maar een echte winterse periode ontbrak. Evenals een zeer zachte periode overigens.

Dit jaar hebben we geen vroege winterinval en officieel heeft het dit seizoen zelfs nog niet eens gevroren! Al lijkt daar volgende week wel verandering in te gaan komen. Maar een situatie zoals 15 jaar geleden is voorlopig zeker niet aan de orde.

Door: Wouter van Bernebeek
bron: weerplaza

[flyineddy]

Leuk artikel, bedankt voor het delen. 
Deze dag herinner ik mij totaal niet. Hier in Drenthe bleef het namelijk "gewoon" saai en sneeuwloos.
Veel memorabeler voor mij was eerder dat jaar, op 2 maart 2005. Toen lag op veel plaatsen tot wel een halve meter sneeuw. Wat zou ik graag nog eens een keer een dergelijk sneeuwdek zien. 

Eddy.

[AFTH14]

Machtig man!

[blabla]

Ik herinner me die dag nog heel goed. Ik werkte in Leiden, en moest met de trein naar huis in Maarn. Alleen bij Utrecht zorgde dit treinongeluk ervoor dat er omgereden moest worden. Aanvankelijk over Duivendrecht, vervolgens over Amersfoort en uiteindelijk zelfs via Wageningen. Naarmate de omweg vorderde viel er meer en meer sneeuw en reden er minder en minder treinen. Uiteindelijk geluk gehad dat ik met slechts vier uur reizen (lees: vooral wachten) toch nog thuisgekomen was.