Van winter rechtstreeks naar zomer

[Jan van Ooijen]

Van winter rechtstreeks naar zomer

Eerder deze week schreven we in deze rubriek al over het feit dat de lente dit jaar bij ons op alle fronten vroeg is, maar niet alleen bij ons is dat het geval. Een groot deel van Europa heeft momenteel rustig lenteweer met maximumtemperaturen boven normaal. Ook in de Verenigde Staten is het echter extreem warm voor de tijd van het jaar. Record na record wordt gebroken en alleen deze maand zijn er daar al ruim 5000 temperatuur dagrecords geëvenaard of verbroken, soms met 15 graden in één keer. Dat zou bij ons betekenen dat het vandaag 35 graden wordt... Het ziet er in de VS bovendien naar uit dat het, net als bij ons overigens, één van de warmste maartmaanden gaat worden sinds het begin van de metingen in 1891.

Net als boven een groot deel van Europa ligt er ook boven de Verenigde Staten een enorme rug, een uitloper van een hogedrukgebied. Deze voert vanuit het zuiden erg warme lucht aan en voor het gevoel is de (lokaal ook best extreme) winter in veel Amerikaanse staten van de ene op de andere dag over gegaan in de zomer. De maximumtemperatuur loopt nu al bijna iedere dag op tot rond 25 graden en op diverse plaatsen is het zelfs nog veel warmer met 30 graden of meer. In de meeste zuidelijke staten komt dat wel vaker voor in deze tijd van het jaar, maar de hitte reikt momenteel zelfs tot in het uiterste noorden en noordoosten van de Verenigde Staten. Afgelopen vrijdag werd het in het noordelijk gelegen New York overdag 25 graden en ook dicht bij de grote meren (Great Lakes) en in delen van Canada is het zo warm.


_{Niet alleen bij ons is het momenteel relatief warm voor de tijd van het jaar. In de VS is het buitengewoon extreem warm. Op deze afbeelding van de NASA geeft de rode kleur de afwijking omhoog ten opzichte van normaal aan.}

Chicago
In bijvoorbeeld het aan Lake Michigan gelegen Chicago was het in de periode van 14 tot en met 18 maart ruim 25 graden, een enkele dag zelfs meer dan 30 graden. Op al die dagen sneuvelde dan ook het oude dagrecord en de warmte is nu nog aanwezig. Niet alleen de maximumtemperaturen zijn echter extreem, ook 's nachts is het zweten met veelal 15 tot 25 graden. De minimumtemperatuur ligt daarmee bijna elke nacht ruim boven het 'normale' maximum van overdag en dat is een graad of 4.

Afwijking ten opzichte van normaal
Op de afbeelding van de NASA naast dit verhaal is te zien dat het om een heel groot gebied gaat. De rode kleur geeft aan dat de temperatuur te hoog ligt voor de tijd van het jaar, wit is normaal en de blauwe kleur laat de te koele plekken zien. De rode vlek strekt zich uit over een groot deel van Midden- en Noord-Amerika en Canada. In deze gebieden is het veelal 15 tot 20 graden warmer dan normaal!


_{De straalstroom is een soort van kronkelende rivier van wind hoger in de atmosfeer en deze laat op deze afbeelding een rug boven de VS, maar ook boven onze regio zien. Bron: NCEP.}

Blokkade
De reden van het langdurige en tegelijkertijd extreem warme weer is een blokkade in zowel de bovenlucht als dichtbij het aardoppervlak. Een rug van hoge luchtdruk ligt van zuid naar noord over de Verenigde Staten en deze is gevuld met erg warme lucht vanuit het zuiden. Deze 'berg' van warme lucht houdt storingen die vaak gepaard gaan met bewolking, regen en koelere lucht tegen, waardoor de warmte zich steeds verder ophoopt en de blokkade ook steeds sterker wordt. Met hoe de laatste berekeningen er nu voor staan, plaatst deze rug zich dan ook regelrecht in de Amerikaanse geschiedenisboeken.

Kronkelende windrivier
Een minder extreme, maar vergelijkbare doet zich op dit moment in onze omgeving voor. Het heeft ook wel degelijk met elkaar te maken. De straalstroom, een harde windstroom op grotere hoogte in de atmosfeer, kronkelt als een soort 'rivier' over het noordelijk halfrond en geeft in grote lijnen de grens aan tussen de koudere lucht in het noorden en de warmere lucht in het zuiden. Met een breedte van zo'n 200 tot 800 kilometer en een dikte van ongeveer 6 kilometer trekt deze wind in een cirkel of ovaal over Amerika, Europa, Rusland en Siberië. Doordat deze rivier van wind onderweg verschillende obstakels tegen komt, waaronder bijvoorbeeld de Rocky Mountains en andere berggebieden, of juist grote oceanen, ontstaan er soms grote uitstulpingen in de cirkel.


_{Zoomen we nog iets verder in op het eerste beeld met de afwijkingen, valt op dat de grootste warmte zit in het gebied rondom de grote meren en in delen van Canada. Er zijn plaatsen, ook in Canada, waar de dagrecords met meer dan 15 graden naar boven zijn bijgesteld. Bron: NASA.}

Warme bel
Vult zo'n uitstulpsel zich met warme lucht vanuit het zuiden, dan vormt zich een rug of een hogedrukgebied. Dit is een dagelijkse gang van zaken, maar soms pakt zo'n uitstulping om verschillende redenen extremen uit dan anders. Boven de Verenigde Staten is nu zo'n bel met warme lucht aanwezig en dat betekent automatisch dat er iets verder op naar het westen (de wind waait van west naar oost) koudere lucht uitzakt naar het zuiden. Dat is nu ook inderdaad het geval boven de Atlantische Oceaan. Vervolgens vormt zich boven Europa dan weer een uitstulping vanuit het zuiden en dus gevuld met warme lucht.

Verschil
Het verschil tussen de situatie in de USA en die bij ons is dat de warme lucht bij ons een deel van de tijd over het nog relatief minder warme water van oceanen stroomt en daarboven dus iets afkoelt. In de Verenigde Staten is dat niet het geval en daar warmt de lucht boven het droge en warme land alleen nog maar verder op. Vandaar dat de warmte nu ook zo ver noordelijk reikt.

Bron Meteo Consult

[Johann]

Warrig verhaal !

[Diem]

Bizar zeg, wat een temperatuur daar.