April door de jaren heen

[Jan van Ooijen]

April door de jaren heen

April is de maand met de grootste tegenstellingen. Dat blijkt als we de grillen sinds 1901 op een rij zetten. De uiterste temperaturen liepen uiteen van -9,4 graden op 12 april 1986 in Deelen tot +32,2 graden op 21 april 1968 in Venlo. In 1968 werd op 8 april in Twente -7,4 graden gemeten: 40 graden verschil in twee weken. Het verschil tussen nacht en middag kan meer dan 20 graden bedragen. Op 11 april 1978 viel in het westen 10 tot 20 cm sneeuw op de narcissen en hyacinten die al volop in bloei stonden.Ook op 14 en 15 april 1999 zijn in ons land grote sneeuwvlokken waargenomen van 5 cm doorsnee, waardoor een flinke sneeuwlaag ontstond. Op de Vaalserberg lag 15 cm, waardoor onder het gewicht van de sneeuw veel takken afbraken. Ook op 15 april 1966, 3 april 1969, alsmede op 2 en 8 april 1970 sneeuwde het in ons land op grote schaal met een sneeuwdek op minstens 100 weerstations van het KNMI.


_{Sneeuw in oktober of mei komt weinig voor maar november, maart of april kunnen gemakkelijk nog een aantal sneeuwdagen opleveren (foto: Jannes Wiersema)}

De stormen in april doen soms nog aan herfst en winter denken. Op 1 april 1994 stond aan de kust windkracht 10 met windstoten van 126 km/u. Een van de zwaarste stormen van de eeuw trof ons land op 2 april 1973. Aan de kust stond windkracht 11 en Vlieland had een windstoot van 155 km/u. Vooral de Utrechtse en Veluwse bossen werden getroffen: miljoenen bomen moesten het ontgelden. Nog geen vijf maanden eerder, op 13 november 1972, was ons land getroffen door een nog zwaardere storm waarbij nog meer bomen sneuvelden.

April heeft normaal (landelijk gemiddeld over 1981-2010) een temperatuur van 9,0 graden. Vooral in de eerste dertig jaar van de twintigste eeuw was april vaak koud. De koudste april staat geboekt in 1917 met 4,6 graden. In De Bilt viel toen op tien dagen sneeuw en kwam de temperatuur op veertien dagen onder nul, beide records. Ook in 1929 (5,5) en in 1903 (5,6) was april zeer koud.

De laatste decennia telden veel warme aprilmaanden. Vijf aprilmaanden uit de 21e eeuw staan in de top tien van warmste maanden sinds 1901. De warmste waren april 2007 en april 2011 met gemiddeld 13,1 graden. Op de derde plaats staat april 2009 met 12,2 graden, plaats vier wordt bezet door april 1993 met gemiddeld 11,1 graden. Koninginnedag 1993 was zomers met 28 graden in Eindhoven en de derde zomerse dag op rij. April 2007 was met amper regen ook de droogste (0,3 mm in De Bilt) en zonnigste (284 uur) van de meetreeks.

Zeer veel regen viel in april 1998 met 98 mm in De Bilt, maar in 1965 (108 mm) en in 1903 (126 mm) was het nog natter. Zeer droog was april in 2007 toen op een aantal plaatsen geen druppel viel. Droog was de maand ook in 1996 (8 mm in De Bilt) en in 1976 (10 mm). In 1976, toen bovendien een zeer warme en kurkdroge zomer volgde, begon in april een van de ergste droogteperiodes in de geschiedenis met ernstige problemen in de landbouw en de watervoorziening.

KNMI