Extreme warmte in augustus

[Jan van Ooijen]

Extreme warmte in augustus

De oogst- of korenmaand, zoals augustus wel wordt genoemd, is aan zee de warmste maand van het jaar. Water warmt langzamer op dan land en de hoogste zeewatertemperaturen worden meestal aan het eind van de zomer gemeten. De kust profiteert daar goed van en vooral 's avonds en 's nachts is dat te merken. Zo heeft Vlissingen in augustus een gemiddelde minimumtemperatuur van 15,3 graden en in warme periodes komt de temperatuur daar 's nachts soms niet onder de 20 graden. In het binnenland, waar de langere nachten al fris kunnen worden, ligt het gemiddeld minimum (over het tijdvak 1981-2010) rond 12 graden en daalt de temperatuur soms al tot dichtbij het vriespunt.



In de middag worden de hoogste temperaturen juist landinwaarts gemeten en varieert het gemiddelde van 20 graden langs de kust van Noord-Holland tot 23 graden in het zuiden. De warmste dagen hebben we vaak in de eerste helft van de maand, maar ook eind augustus kan het nog tropisch zijn. De hoogste temperatuur in ons land gemeten staat genoteerd op 23 augustus, toen de waarnemer in Warnsveld in de zomer van 1944 de thermometer op 38,6 graden zag staan.

Op 20 augustus 2009 werd in Ell (L) 37,0 graden gemeten. De Bilt noteerde op 4 augustus 1990 met 35,3 graden zijn warmste dag van deze maand. Op 7 augustus 2003 werd hier 35,0 graden gemeten. Augustus 1997 was met gemiddeld 20,5 graden de warmste oogstmaand tenminste sinds het begin van de waarnemingen in 1706.

De kans op een hittegolf, een periode met minstens vijf zomerse dagen (25 graden of hoger) achter elkaar waarvan er zeker drie tropisch (30 graden of hoger) zijn, is in de eerste helft van augustus duidelijk groter dan later in die maand. Van de 38 hittegolven, die sinds 1901 in De Bilt zijn voorgekomen, vielen er negen geheel en negen gedeeltelijk in augustus.

In vijf zomers van de afgelopen ruim honderd jaar begon de hittegolf pas in de tweede helft van de maand. Zowel in 1930 als in 1942 begon pas op 26 augustus een hittegolf, in 2001 op 22 augustus. Op 28 augustus 1930 werd in Maastricht een temperatuur van 35,3 graden gemeten. In deze periode beleven we vaker een opleving van de zomer. In de volksmond wordt dat de Augustijnzomer genoemd, naar de heilige Augustinus wiens naamdag op 28 augustus valt. Flarden van nevel of mist, die na zonsondergang ontstaan en vaak ook 's ochtends nog blijven hangen roepen dan een herfstachtige sfeer op.

Bron KNMI