Het water dreigt op te raken in miljoenenstad Lima

[aloa]

Het water dreigt op te raken in miljoenenstad Lima

In de hoofdstad van Peru woont bijna een derde van de bevolking, maar er is een probleem: het water is op. Lima ligt ingeklemd tussen de Andes en de Stille Oceaan, waardoor er jaarlijks net iets meer dan een centimeter regen valt. Het drinkwater moet vooral van smeltwater uit de bergen komen. In amper tien jaar zijn de gletsjers daar door klimaatverandering bijna verdwenen.  De gevolgen zijn navenant; vlakbij het koloniale centrum ligt de bedding van de Rímac, die van oudsher een groot deel van het smeltwater levert. De rivier is een onooglijk stroompje geworden. Ook door verspilling, bodemerosie en vervuiling loopt de stad steeds meer water mis.

Water volop in regenwoud
"Het ironische is dat er eigenlijk meer dan genoeg regen valt in Peru", zegt de Nederlandse Sonja Bleeker van de organisatie Aquafondo. "Maar 98 procent van de regen valt in het regenwoud van de Amazone. En dat is precies aan de verkeerde kant van de bergen." Twee derde van de Peruanen woont aan de westkant van de Andes, opeengepakt aan de kust, vooral in het razendsnel groeiende Lima. Tussen 1981 en 2011 is de stad gegroeid van 3,5 miljoen naar 8 miljoen mensen.

Slecht water uit tanks
Arme Peruanen migreren massaal naar de hoofdstad op zoek naar werk. Ze zijn gedwongen zich te vestigen op zandgronden aan de rand van de stad. Zo ontstaan volgepropte stukjes woestijngrond als Villa el Salvador, waar het aanleggen van waterleidingen nauwelijks te doen is; het is veel te duur en de grond is er te instabiel. Meer dan een miljoen Limeños, vooral bewoners van sloppenwijken als Villa el Salvador, zijn daardoor aangewezen op particuliere tankwagens, die voor een kubieke meter water 30 soles (8,50 euro) rekenen, een fortuin voor veel arme Limeños. En dat water is vaak ook nog eens nauwelijks drinkbaar.  Bleeker: "In de bergen liggen veel restproducten van mijnen, waardoor zware metalen in het water lekken. Ook rioolwater en insecticiden komen in rivieren terecht."

Verspilling in rijke wijken
De rijkere wijken in Lima hebben intussen wel gewoon leidingwater, dat ook nog eens twintig keer zo goedkoop is. Waterverspilling is er aan de orde van de dag. Zo worden grasveldjes in de hippe wijk Miraflores niet gesproeid, maar domweg onder water gezet. Daarbij verkeert het leidingnetwerk ook nog eens in verregaande staat van ontbinding; 40 procent van het drinkwater bereikt nooit een kraan. Arme bewoners zijn intussen als de dood dat hun drinkwater op termijn te duur wordt. "In de sloppenwijken blijven we afhankelijk van de tankers", zegt José Marín bezorgd. "Maar er komt een moment dat ze misschien niet eens meer hier naartoe komen, als er te weinig water is."

Bewustwordingsproces
En dan kan het goed mis gaan. Nu al breken er in Peru iedere week wel ergens opstootjes uit om water, vaak protesten van boeren tegen waterverslindende mijnbouwprojecten op het platteland. Als het aan burgemeester Susana Villarán ligt, komt het in Lima niet zover. De voormalige mensenrechtenactiviste is van plan alle bewoners in 2014 van stromend water te voorzien, onder meer door het leidingnetwerk te verbeteren en betere zuiveringsinstallaties aan te leggen. Cruciaal is echter het terugbrengen van het waterverbruik, en daar hebben de meeste bewoners van de stad geen zin in.

Reden genoeg dus voor pessimisme, maar Sonja Bleeker blijft positief. "Zolang bepaalde stappen worden genomen als het tegengaan van erosie en het verbeteren van de waterzuivering, is Peru geen verloren zaak. Het belangrijkste is het bewustwordingsproces." Aquafondo probeert daaraan bij te dragen door via voorlichtingscampagnes op scholen en bij de overheid het tij te keren. "Vanuit Lima kan je de gletsjers in de Andes niet zien, dus de meeste bewoners hebben geen idee waar hun water vandaan komt en zien er dus ook de urgentie niet van in. Als we dat kunnen veranderen, komen we al een heel eind."

_{Bron: trouw.nl}

[Jelte]

Ik ben er geweest. De hele stad van iets van 12 miljoen mensen dumpt afval recht de rivier in. Het is goor.
Lima ligt inderdaad tussen de Andes en de oceaan in, maar dat klinkt beter dan het is. Het ligt midden in een woestijn, in de uitloper van de Atacama woestijn, de droogste plek ter wereld.
Je kunt in de bus een half uur lang door de 'voorsteden' rijden voordat je maar in de buurt komt van iets wat een huis mag heten. Een eindeloze verzameling hutjes van golfplaten. Dat ligt aan de Peruaanse wet, die zegt dat als je ergens een bepaald aantal jaren woont (tien jaar ofzo), je recht hebt op aansluiting aan nutsvoorzieningen en de grond van jou wordt. Peruanen zien dat als een kans om op termijn een eigen huisje te kunnen bezitten, maar het resultaat is wel dat ze midden in de woestijn hun hutje neerzetten waar geen zinnig mens erover zou gaan denken om te wonen.

Ik ben bang dat er een hele karakterverandering zal moeten plaatsvinden voordat er ruimte zal zijn voor verbetering. Peruanen zijn aardig, leuk, open en meestal eerlijk. Maar erg ondernemend zijn ze niet. Een Peruaanse leraar psychologie legde me uit dat dit kwam door de geschiedenis van het land. De Inca's hadden het heel vroeger voor het zeggen. Dat was een vorm van communisme: de overheid vertelde je wat je moest verbouwen en dat deed je dan. De oogst werd opgehaald en men hoopte er ook weer genoeg voor terug te krijgen.
Daarna kwamen de spanjaarden, die ook een bestuur voerden wat elke vorm van zelfontplooiing tegenging. Zodoende zit er in het volk weinig ingebakken handelsgeest. Als ze genoeg hebben verdiend voor de dag is dat voldoende. Ze huren bijvoorbeeld een taxi en rijden net zo lang totdat ze het huurgeld voor die dag plus wat geld extra hebben verdiend. Soms is dat snel, soms zitten ze 's nachts in hun taxi te slapen in de hoop op nog een ritje, na een twintig urige werkdag. Het komt niet in ze op wat anders te proberen, terwijl het overduidelijk nergens heen gaat.

Er zijn wel wat projecten om tunnels te boren door de Andes heen om water vanaf de waterrijke kant te halen. Dit werkt, maar probeer maar eens een miljoenenstad in de woestijn van water te voorzien.

Net zoals in de meeste landen is het geduld hebben, mensen opleiden, mensen moed geven om te ondernemen en tot die tijd zoveel mogelijk projecten te stimuleren die omstandigheden verbeteren. Net zoals nu in China zal ooit de ondernemerszin toeslaan en zal het land weer bloeien. Het zijn harde werkers en een optimistisch volk. Het komt uiteindelijk goed met ze.