Landbrug maakte landbouw onmogelijk tijdens IJstijd

[Shadow112]

Landbrug maakte landbouw onmogelijk tijdens IJstijd

De reden dat er geen landbouw werd ontwikkeld tijdens de laatste IJstijd, en er dus geen steden met beschaving konden ontstaan, was dat de aarde in die tijd werd geteisterd door felle klimaatschommelingen. Maar wat veroorzaakte die? Het antwoord: een landbrug in het hoge noorden.




Raadselachtige snelle klimaatsveranderingen
Een groot deel van het laatste glaciaal (zoals datgene wat er in het dagelijks leven een ijstijd noemen officieel heet) werd gekarakteriseerd door felle klimaatschommelingen. Op schijnbaar onvoorspelbare tijden vanaf ongeveer 80 000 jaar gleden, stegen en daalden de gemiddelde jaartemperaturen in en rond het Noord-Atlantische gebied met tien graden of meer in minder dan twintig jaar. Ter vergelijking: de gemiddelde temperatuur in Nederland is negen graden. Die in het uiterste zuiden van Spanje, bij Málaga, is negentien graden. Het klimaat in Spanje kon dus in twintig jaar plotseling veel weg hebben van dat van Nederland. Of dat in Nederland veel weg hebben van het klimaat in Nuuk, de hoofdstad van Groenland, waar de gemiddelde jaartemperatuur -1 graad is. Brrrr.  Niet fijn als je net een olijvengaard hebt gepoot.

Wisselvallig klimaat maakte landbouw onmogelijk
Een boer zou hier met de handen in het haar zitten. Dit verklaart ook waarom er in het Pleistoceen - het tijdperk van de ijsbedekkingen - door de mens geen landbouw werd ontwikkeld en pas in het Holoceen, ongeveer tienduizend jaar geleden, overal ter wereld de eerste landbouwexperimenten begonnen. Landbouw is de enige reden dat  we hier nu met bijna twintig miljoen zeer weldoorvoede mensen in dit drooggelegde moeras kunnen wonen, waar nog geen tienduizend jaar geleden enkele duizenden jagers en verzamelaars een armzalig bestaan bevochten. En als er nu weer net als in het Pleistoceen van deze felle klimaatwisselingen komen, zullen boeren en landbouwkundigen halsbrekende toeren moeten uithalen om zware hongersnoden te voorkomen. Falen ze, dan zullen we weer achter de konijnen en zeemeeuwen aan moeten jagen (grotere dieren hebben we al uitgemoord).

Landbrug
Klimatologen verzonnen veel verklaringen voor deze plotselinge klimaatschommelingen. Zo zou de zon plotseling veel minder actief zijn geworden of wellicht een instabiele, op hol geslagen klimaatcyclus. Een nieuw onderzoek van klimatoloog Aixue Hu, verbonden aan het Amerikaanse National Center for Atmospheric Research in Boulder, Colorado, wijst op een simpeler verklaring: een landbrug die de zeestroming blokkeerde. Wat we nu kennen als de Beringstraat was tijdens de vorige IJstijd een landbrug, die Alaska en Siberië met elkaar verbond. Ongeveer tachtigduizend jaar geleden slokten de oprukkende ijskappen in Europa en Noord Amerika zoveel water op, dat het zeeniveau daalde tot vijftig meter onder het huidige peil en de Beringstraat droogviel. Op het hoogtepunt van de ijstijd was deze landbrug tot rond de 1500 km breed. Hu's team onderzocht twee simulaties. In één was de Beringstraat open, in de andere afgesloten. In elke simulatie voegden de onderzoekers geleidelijk grote hoeveelheden zoet water toe aan de noordelijke Atlantische Oceaan tussen 20° and 50° noorderbreedte (zeg maar, de oceaan tussen Marokko en Nederland). Deze oceaan ontving grote hoeveelheden smeltwater als de ijskappen periodiek smolten tijdens kortdurende warme perioden. Anno nu loopt door dit gebied de Warme Golfstroom, die maakt dat er op de Britse Eilanden olijven kunnen worden gekweekt. Deze Golfstroom bestaat bij de gratie van het afzinken van het afgekoelde, zoute tropische water dat vervolgens naar het zuiden vloeit. Zonder deze schakel zouden de wereldwijde oceaanstromingen tot stilstand komen en het klimaat hier even akelig worden als dat in Vladivostok, aldus Hu.

In beide simulaties leidden deze korte pieken in smeltwatertoevoer tot een laag zoet, koud water. Dit water was zo zoet dat zelfs als het afkoelde, het nooit zwaarder werd dan het zoute water er onder. Gevolg: een tijdelijk stilvallen van de Golfstroom en dus hevige vrieskou in Europa en Groenland. Echter: als de Beringstraat was afgesloten, duurde deze koude periode 1400 jaar. Als de zeestraat open was, kostte het de oceaanstromen niet meer dan 400 jaar om zich te herstellen. Klaarblijkelijk stabiliseert de landbrug de zeestroming. Als de oceaanstromingen werden stilgelegd in de simulaties, daalden de temperaturen in Groenland plotseling met 12 graden – opmerkelijk genoeg komt dit overeen met de via Groenlandse ijsmonsters vastgestelde periodieke temperatuurdalingen. In de toekomst, voegen de auteurs geruststellend toe, zullen deze uitblijven, omdat de zeespiegel stijgt en de Beringstraat open blijft.

_{Bron: Visionair.nl}