LI, CAPE, CInh en Cap

[Jan van Ooijen]

LI, CAPE, CInh en Cap

Hier een sterk vereenvoudigd plaatje van de atmosfeer, de blauwe lijn geeft het temperatuur verloop aan, hoe hoger in het plaatje, hoe hoger in de atmosfeer. In dit soort plaatjes wordt de hoogte altijd aangegeven met de luchtdruk. Hoe hoger je komt, hoe lager de luchtdruk. Ik heb bij 500mb een lijn gezet omdat dit een belangrijke hoogte is. Dit komt ongeveer overeen met 5km hoogte.



De rode lijn geeft aan hoe de temperatuur van een stijgende luchtbel verandert als deze vanaf de grond omhoog getild wordt. Ik zal nu niet ingaan op de details hiervan, neem maar even aan dat de lijn er ongeveer zo uitziet. Om uitzichzelf stijgende lucht te krijgen, moet de lucht warmer zijn dan de lucht uit de omgeving. Of te wel... de rode lijn moet rechts van de blauwe lijn liggen. Een punt waar daar vaak naar gekeken wordt, is op een hoogte van 500mb:



Het groene lijntje is het verschil in temperatuur tussen de blauwe en de rode lijn. Als je dit als volgt berekent: TempOmgeving - TempStijgendeLucht dan krijg je een negatieve waarde als de StijgendeLucht warmer is. Deze waarde is de Lifted Index. Deze wordt dus in graden uitgedrukt en een negatieve LI geeft aan dat de stijgende lucht warmer is en dus vanzelf verder kan stijgen, wat goed is voor buien. Neem je nu het hele gebied waar de stijgende lucht warmer is dan de omgeving, het groene vlak dus:



Dan kun je dus iets zeggen over het totale temperatuursverschil tussen de omgeving en de stijgende lucht. De totale oppervlakte van het groene stuk... dat is de CAPE. Om netjes te zijn: die geeft niet het totale temperatuursverschil weer, maar de energie die beschikbaar is om de lucht op te tillen. Omdat in de berekening van de CAPE de omgevings temperatuur afgetrokken wordt van de 'stijgende lucht' temperatuur is een positieve CAPE goed voor onweer. Kijken we echter onderin de grafiek, dan zien we ook twee vlakken waar de stijgende lucht kouder is dan de omgeving, hier in het oranje getekend:



Als op dit stuk dezelfde berekening los laat als voor de CAPE, krijg je een negatieve waarde. Dit is de energie die stijgende lucht zal tegenwerken. Dit wordt CIn of CInh genoemd: Convective Inhibition (Convectieve Afremming) Lucht zal in dit gebied dus niet vanzelf gaan stijgen en zal dus ook nooit vanzelf in het gebied met CAPE komen. Er is een trigger nodig die lucht vanaf de grond optilt totdat de lucht in het gebied met CAPE komt. En dan... is er nog de Cap (Geen CAP, Cap is het gewone Engelse woord voor Pet/Deksel/Dop). De Cap geeft het grootste temperatuursverschil weer tussen de stijgende lucht en de omgeving in het gebied waar de omgeving warmer is. De Cap is hieronder weergegeven in het oranje:



De Cap wordt ook uitgedrukt in graden, vaak wordt gezegd: De Cap Strength is 1.5 graden. Waarmee aangegeven wordt dat het stijgende pakketje 1.5 graden te koud is om door te kunnen stijgen tot in de CAPE.

Dus:
- LI in graden, negatief is goed
- CAPE in Joules per KG, positief is goed
- CInh in Joules per KG, -150/-100 in de ochtend teruglopend naar 0 in de namiddag is perfect
- Cap in graden, 1.5 in de ochtend teruglopend naar 0 in de namiddag is perfect

Met dank aan Vortex voor het overnemen van bericht

[Dennis]

LI hoger dan 0 - Lucht is stabiel, onweer uitgesloten
LI tot -3 - Een bui met onweer is mogelijk
LI tot -6 - Zware onweersbuien mogelijk
LI tot -9 - een goede kans op zware onweersbuien
LI lager dan -9 - Lucht zeer onstabiel, grote kans op (zeer) zware onweersbuien.