4 februari 2012: De koudste dag van deze eeuw

[TMCThomas]

4 februari 2012: De koudste dag van deze eeuw
in Flevoland vroor het bijna 23 graden. Door weerman Raymond Klaassen

In de vroege ochtend van 4 februari 2019 is het precies 7 jaar geleden dat het in Nederland bijna 23 graden vroor. Op het KNMI station in Lelystad werd het toen -22,9 graden. Het is daarmee tot nu toe nog steeds de koudste dag die we deze eeuw hebben gehad.



Wie twijfelt aan de waarneming van Lelystad raakt misschien wat van zijn twijfels kwijt door het feit dat ook op andere stations rond het IJsselmeer dergelijk lage temperaturen werden gemeten. Zo werd het op het KNMI station Marknesse in de noordoostpolder -22,8 graden en werd op KNMI station Berkhout, bij Hoorn in Noord-Holland een waarde van -21,9 gemeten.

"De officieel laagst gemeten temperatuur in Nederland stamt uit 1942. op 27 januari werd het toen in Winterswijk -27,4 graden. Ook toen lag er sneeuw. ~
KNMI"

Bijzondere winterperiode


Een laagje van 1033 hPa met flink wat sneeuw! Dit is de weerkaart van 3 februari 2012

Het was een bijzondere winterperiode en er was sprake van een echte koudegolf. Het vroor al een paar dagen stevig en toen op 3 februari ook nog een flink pak sneeuw (lokaal meer dan 15cm) viel ging de temperatuur in de arctische lucht boven het sneeuwdek in de aansluitende avond en nacht fors onderuit . Ook de dagen er na bleef het nog streng vriezen. Tot en met 12 februari lagen de minima in Lelystad tussen -11 en -17. Op 7 februari werd het bijna nog een keer  -20 graden.

30 en 31 januari waren al ijsdagen geweest en pas op 9 februari kwam in Lelystad de temperatuur net iets boven het vriespunt. Het werd 0,3 graden. Daarna volgde nog 2 ijsdagen in Flevoland.


De koude reeks van Lelystad in februari 2012

Kou zorgt voor bijzondere effecten

Persoonlijk kan ik die 4e februari nog goed herinneren. In die tijd was ik weerman bij Omroep Flevoland en de kou was toen groot nieuws. Het was een zaterdag en 's ochtends vroeg ben ik op mijn fiets gestapt om foto's te maken van het zwaar berijpte landschap. De bewolking van het sneeuwfront van de dag ervoor was weg en de zon kwam prachtig op. De luchtdruk was hoog (ruim 1040 hPa) en er stond geen zuchtje wind. In de koude en droge lucht zag je onder de wolkeloze hemel minuscule ijskristalletjes zweven en glinsteren in de zon: poolsneeuw (stardust).

Na mijn fietstrondje deed ik bij huis nog een experiment. Ik wilde het zogenaamde Mpemba effect laten zien en omdat het nog steeds rond de -20 graden was, was het een uitgelezen mogelijkheid om dat te proberen. Het filmpje staat hieronder.

In het filmpje spreek ik van het Mpemba effect wat er in het kort op neer komt dat warm water sneller bevriest dan koud water. Ik heb inmiddels begrepen dat de wetenschap er tot op de dag van vandaag nog steeds niet zeker van is dat dit effect ook daadwerkelijk bestaat. Neemt niet weg dat het experiment wel erg leuk is: je gooit water in de lucht dat deels verdampt en deels direct verijst.

In Nederland komt het maar zelden voor dat je dit experiment kan doen. In koude gebieden op aarde kan je dit natuurlijk veel makkelijker uitproberen.

Hieronder een compilatie van ijsbrekers die in februari 2012 actief waren op het IJsselmeer en Markermeer. Je kan het je bijna niet meer voorstellen hoe veel ijs er toen lag.

Wordt het ooit nog zo koud?

Zeg nooit, nooit. Persoonlijk sluit ik temperaturen van -20 graden zeker nog niet uit in Nederland. Er kan heus nog wel een moment komen dat alles precies goed valt op de weerkaart waardoor we geconfronteerd worden met echte diepvrieskou. Feit is wel dat de kans daarop steeds kleiner gaat worden. Door de verandering in het klimaat wordt de kans op zeer koude lucht in onze omgeving steeds kleiner. Koudegolven nemen af en ook het aantal dagen met sneeuw worden minder de komende jaren.

Uit onderzoek is gebleken dat de afgelopen jaren het gebied rond de Noordpool in de winter sneller opwarmt dan de gemiddelde temperatuur in de wereld. Wanneer wij met een koudegolf worden geconfronteerd, komt die lucht uit de poolstreken. Als die lucht in de toekomst minder koud is zal dit ook gevolgen hebben voor onze kou. Natuurlijk kan een extreem nog voorkomen. Het KNMI geeft als voorbeeld de extreme kou waar Chicago en omgeving de afgelopen week mee werd geconfronteerd. Dergelijke kou kwam voorheen op zo'n locatie eens in de 20 jaar voor. Nu is de verwachting dat dit nog maar eens in de 100 jaar voorkomt.

4 februari 2019 geen kou van betekenis
Dit jaar hebben we zeker geen koudegolf op 4 februari. Hoewel het in deze nacht op diverse plaatsen licht kan vriezen en er maandagmiddag wat natte sneeuw kan vallen zal het echt geen diepvrieskou worden. Hoe het weer voor de komende week eruit ziet kunt u hier lezen.

Bron: Weerplaza

[riddler]

Ik kan mij die dag ook nog goed herinneren. Er werd de avond ervoor al gezegd dat het echt zou gaan vriezen, en ik dacht s'morgens een wereld aan te treffen die stilstond. Toen ik de temp in de auto zag kon ik het niet geloven, die gaf -19 aan, de auto startte gewoon en ik reed normaal naar mijn werk, alles werkte en er was niks aan de hand, behalve dan dat het recordkoud was, maar alles ging als anders en ik had er eigenlijk niet zoveel erg in, als ik mijn temp meter in de auto niet had gezien, had ik ook geloofd dat het 4 graden vroor.

[GeneralDuke]

Een januari-ochtend in 2009 is me meer bijgebleven omdat ik op die dag met -19 naar school fietste. Het viel me toen op hoe klein het verschil is tussen -10 en -19, het is allebei gewoon gruwelijk koud.

In 2012 woonde ik op loopafstand van de uni, dus die vorst maakte toch een stuk minder indruk.