Koud hè? Over Schaapscheerderskou en Oudewijvenzomers

[TMCThomas]

Had zelf enkel nog maar van de ijsheiligen gehoord, blijkbaar zijn er nog een hoop meer termen:
Koud hè? Over Schaapscheerderskou en Oudewijvenzomers
Na een warme periode is de 17 graden van vandaag even wennen. Maar dit soort bewolkte, vrij koele dagen zijn heel normaal tussen 5 en 20 juni. Het frisse weer in deze periode wordt ook wel 'Schaapscheerderskou' genoemd.


Geschreven door: Eveline Jonkers
Foto: Jannes Wiersma

'Vroeger werden in deze tijd van het jaar de schapen geschoren', vertelt weeramateur Jannes Wiersema uit Roodeschool. 'Schaapscheerders maakten gebruik van dit koele en grijze weer om hun dieren van hun warme vacht te ontdoen. De kale huid van de geschoren schapen kon zo niet meteen verbranden.' Tijdens de Schaapscheerderskou is er zelfs kans op nachtvorst.

Van IJsheiligen tot IJsduivels
Er zijn meer periodes in het jaar die een bijzondere naam hebben gekregen. We gaan het jaar rond:

IJsheiligen 11-14 mei
De laatste dagen in het voorjaar waarin nog nachtvorst kan voorkomen. (Het is overigens niet uitgesloten dat het daarna nog gaat vriezen 's nachts.) De dagen zijn vernoemd naar vier katholieke heiligen: Mamertus, Pancratius, Servatius en Bonifatius. Hun naamdagen zijn van 11 tot en met 14 mei. Mamertus is de beschermheer van herders.

Schaapscheerderskou 5-20 juni
Na de eerste tropische dagen van juni volgt een periode met grijzer en koeler weer. In deze weken komt soms nog nachtvorst voor.

Regenheiligen 8-15 juni
Een verregende zomer, dat wil niemand. Zeker de akkerbouwers niet. Daarom begint Regenheiligen op 8 juni met de naamdag van Medardus, de beschermer tegen natte zomers. Want: 'juni vochtig en warm, dat maakt de boer niet arm'.

Hondsdagen 22 juli-23 augustus
Deze periode staat bekend om haar warme, broeierige weer. De Hondsdagen zijn vernoemd naar de 'Hondsster' Sirius. Deze heldere ster komt in deze weken gelijk met de zon op en is daardoor onzichtbaar.

Oudewijvenzomer eind september-half november
Als we langere tijd zomerachtig weer in de herfst hebben, spreken we van een 'Oudenwijvenzomer'. De naam komt waarschijnlijk uit de tijd dat men dacht dat er 's nachts vrouwelijke geesten ronddwaalden. Tijdens het kammen zouden zij lange witte haren verliezen. Die 'haren' zijn de zilverachtige draden van spinnenwebben die in deze tijd van het jaar zo mooi glanzen in de zon.

Hebben we dit warme nazomerweer met overdag helderblauwe luchten in de eerste dagen van oktober, dan spreken we van een Kranenzomer. Die heldere luchten hebben kraanvogels namelijk nodig als ze via ons land naar het zuiden trekken.

IJsduivels 28 oktober-2 november
Het begin van de donkere koude wintertijd. 's Nachts kan het weer gaan vriezen. Vóór de IJsduivels moeten de kwetsbare plantjes naar binnen en ná de IJsheiligen mogen ze weer naar buiten.

En dat is het jaar van IJsheiligen tot IJsduivels.
RTV Noord