Alle ogen gericht op IJslandse vulkaan

[Jan van Ooijen]

Alle ogen gericht op IJslandse vulkaan

IJslandse wetenschappers houden de vulkaan Katla scherp in de gaten. Deze week lijkt de activiteit plotseling toegenomen, volgens de geologen staat de vulkaan op uitbarsten. Het is niet de vraag of de Katla uitbarst, maar wanneer, meldt het IJslandse meteorologische instituut. Elke zomer is er verhoogde activiteit onder de vulkaan in de vorm van aardbevingen, maar een paar dagen geleden was er een serie aardschokken die een stuk zwaarder waren dan normaal.



Mogelijk probleem voor luchtverkeer
Daardoor denken de vulkanologen dat de Katla op uitbarsten staat. Vliegmaatschappijen kijken met argusogen naar de IJslandse vulkaan. Een uitbarsting van Katla's kleinere zusje, de Eyjafjallajökull, verstoorde in 2010 het luchtverkeer. De vulkaan stootte toen grote hoeveelheden as uit waardoor vliegen in delen van Europa te gevaarlijk was. Bij een uitbarsting van de Katla kan veel meer as vrijkomen.

De laatste uitbarsting van de Katla was in 1918. In IJsland zelf vormt de vulkaan vooral een gevaar omdat deze onder een gletsjer ligt. Mocht de vulkaan uitbarsten, gaat dat gepaard met een enorme vloedgolf van de gesmolten ijskap. De vulkaan ligt in een vrijwel onbewoond gebied, maar er loopt wel een weg langs.

De livecam van de vulkaan Katla is te vinden op: http://www.livefromiceland.is/webcams/katla/

MSN-News

[Danny]

Naast de Katla vulkaan is er ook op andere plaatsen in het land hogere activiteit dan normaal waarneembaar. Een deel is te verklaren en toe te schrijven aan het uit elkaar schuiven van de aardplaten onder IJsland (Amerikaanse plaat en Euraziatische plaat bewegen uit elkaar). Dit effect gaat geleidelijk maar veroorzaakt zo eens in de x aantal jaar een wat actievere periode van aardbevingen in IJsland. Deze actievere periode lijkt rondom de vorige uitbarsting van de Bárðarbunga vulkaan begonnen te zijn en kan soms jaren voortduren.

Bárðarbunga
Naast deze aardbevingen wordt er nog steeds een verhoogde activiteit in aardbevingen waargenomen rondom de in 2014 deels leeg gelopen Bárðarbunga vulkaan. De Caldera lijkt opnieuw lijkt opnieuw te zakken terwijl er ook een aantal diepe aardbevingen hebben plaats gevonden de laatste tijd. Deze processen spreken elkaar nogal tegen. Aardbevingen op diepte onder een vulkaan zijn vaak tekenen van Magma dat het vulkanisch systeem in loopt en het systeem vult. Dit samen met een inzakkende top van de vulkaan maakt dat er veel onzekerheid bestaat rondom de Bárðarbunga vulkaan in IJsland.

Grímsfjall
Sinds gisteren laten de harmonic tremor monitoren rondom de Grímsfjall vulkaan in IJsland bijzondere, en ongebruikelijke geluiden zien. Deze monitoren detecteren zeer laag geluid uit de aardkorst en lucht welke onhoorbaar zijn voor de mens (meestal tussen de 0.5 en 4HZ). Deze geluiden komen o.a. vrij bij het verplaatsen van magma door de aardkorst. Het ongebruikelijke patroon in deze geluiden hoeft nog allerminst op een uitbarsting vooruit te lopen. Het kunnen bijv. ook smeltwater putten van onder de gletsjer zijn die leeg beginnen te lopen. Met een aantal dagen zou dit dan eventueel zichtbaar worden.

Een laatste scenario waar door wetenschappers niet over gesproken wordt maar wat gezien de magma bewegingen onder de aardkorst wel waarschijnlijk zou kunnen zijn is dat magma uit het Bárðarbunga systeem in aanraking komt met magma uit het Grímsfjall systeem. De magma stroom vanuit de Bárðarbunga vulkaan is de afgelopen jaren meerdere richtingen op gegaan onder de aardkorst die is afgedekt door een grote gletsjer. Het magma is kort genaderd tot op een bekende plek met een magma stroom uit het Grímsfjall systeem. Wat er gebeurd als, de twee verschillend samengestelde soorten magma met elkaar in aanraking zouden komen is niet te voorzien (mogelijk gebeurd het niet of gebeurd er ook helemaal niks op het moment).

[Arend]

Het lijkt momenteel allemaal nog niet erg spannend, maar men heeft de status van de Katla vulkaan nu wel verhoogd van groen naar geel.

YELLOW: Volcano is experiencing signs of elevated unrest above known background levels.

Bron: http://en.vedur.is/weather/aviation/volcanic-hazards/

[AFTH14]

Staan de ogen nog scherp gericht? En is er nog iets gaande of zitten we in rustiger vaarwater?

[flyineddy]

Katla is inmiddels weer code groen, maar er zijn nog wel regelmatig kleine zwermen met aardbevingen.
Het vermoeden is dat het op deze manier nog even door zal gaan. Dan kan het zijn dat het stopt, maar het kan ook zijn dat het doorzet totdat de magma de oppervlakte bereikt en er een uitbarsting volgt. Maar wat het precies gaat worden is op dit moment moeilijk te zeggen.

De aardbevingen in de omgeving van katla kun je hier volgen:
http://en.vedur.is/earthquakes-and-volcanism/earthquakes/myrdalsjokull/#view=table - in tabel vorm
http://en.vedur.is/earthquakes-and-volcanism/earthquakes/myrdalsjokull/#view=map - op de kaart

Status van de vulkanen:
http://en.vedur.is/earthquakes-and-volcanism/volcanic-eruptions/ - kaart met kleurcodes
http://en.vedur.is/photos/volcanoes/volcano_status.png - kaart in het groot

Eddy.