Weerbericht voor januari

[Jan van Ooijen]

Weerbericht voor januari

De naam januari is afgeleid van Janus, de Romeinse God van deuren en poorten en van alle begin. In afbeeldingen heeft hij meestal een sleutel om de poort van het nieuwe jaar te openen. Hij wordt echter afgebeeld met twee gezichten: het ene gericht op de toekomst, het andere naar het verleden. De maand wordt ook wel louw- of looimaand genoemd, waarin men zich bezighield met het looien en klaarmaken van huiden van in het najaar geslachte dieren. Andere benamingen die inspelen op de kou zijn wolfsmaand (de wolven verlieten dan vroeger de bossen), hardmaand (wat slaat op strenge kou) en ijsmaand.



De eerste maand biedt ook vaak ijs en is in het grootste deel van het land ook de koudste van het jaar. Behalve aan de kust, waar februari nog een of twee tienden van graden kouder is. Oorzaak is het langzaam afkoelende water van de Noordzee dat pas later in de winter het koudst is. Landelijk bedraagt de etmaaltemperatuur (24 uur gemiddelde over het tijdvak 1981-2010) 3,0 graden. Het minimum gemiddeld over het land is 0,3 graden, het maximum 5,5 graden. De verschillen tussen kust en binnenland zijn groot: zo bedraagt het gemiddelde minimum in Vlissingen 2,1 graden, terwijl dat in Eelde -0,4 graden is.

De verschillen komen ook in het aantal vorstdagen tot uiting: aan de zuidwestkust zijn dat er 7, in het midden en oosten 14. Hier zijn zelfs 2 dagen met meer dan 10 graden vorst normaal. Landinwaarts vriest het in januari op 4 dagen de hele dag, aan zee op 2 dagen. De maand telt 5 tot 8 sneeuwdagen, maar dat kan ook natte sneeuw zijn die geen sneeuwdek oplevert. Het meeste valt op de hoge Veluwe waar januari circa 90 mm regen of sneeuw oplevert. In Zeeland en delen van Limburg valt zo'n 60 tot 65 mm in ongeveer 70 uur. Op landelijk gemiddeld 12 dagen valt 1 millimeter of meer, op 2 dagen valt er meer dan 10 mm en op eveneens 2 dagen wordt hagel waargenomen.

Onweer komt door de lagere temperaturen in januari weinig voor, gewoonlijk op één dag en meestal blijft het dan bij een enkele donderklap. Door de lage wolkenbasis in de winter is dat vaak een rake klap en is de kans op een inslag relatief groot. Aan de kust is de onweerskans in januari onder invloed van het warme zeewater in het algemeen iets groter dan landinwaarts. Mist met een zicht van minder dan 1000 meter komt op gemiddeld 7 dagen voor en de zon schijnt landelijk 61 uur. Daarmee is januari zonniger dan december, met 49 uur de somberste maand van het jaar. De wind waait met gemiddeld 6 meter per seconde (matig), maar normaal biedt januari twee winderige dagen met windkracht 7 of meer.

KNMI