Spaanse zorgen

[Jan van Ooijen]

Spaanse zorgen

Nederland heeft voor wat betreft neerslag de afgelopen drie maanden niets te klagen gehad. Oké, in november kwamen we veel regenwater tekort (en wat stonden de rivieren laag!), maar dat is in december en januari ruimschoots goed gemaakt. In Spanje is het daarentegen de meest droge winter geweest van de afgelopen 40 jaar. En men maakt zich zorgen. Spanje moet het voor wat betreft neerslag hebben van de wintermaanden. Dat is eigenlijk het enige seizoen dat voor een groot deel van Spanje regen van betekenis brengt. Uitzonderingen vormen de regio's bij de Golf van Biskaje en Galicie, waar je aan de weelderige begroeiing kunt zien dat er meer dan voldoende storingen over schuiven. Vooral de inwoners van de zuidelijke helft van Spanje hopen elk jaar dat november tot en met maart nat verlopen. Dan kunnen landbouwgronden en natuur er weer een hele (hete) zomer tegen. En de mensen natuurlijk, want met halflege stuwmeren komt ook de (drink)watervoorziening voor particulieren onder druk.

Aangezien het vorige 'regenseizoen' ook al geen groot wateroverschot bracht, vrezen de Spaanse overheden dat het geleidelijk weer penibel gaat worden met de watervoorraden. Bekend is namelijk dat de zomer in Spanje snerpend droog en heet kan zijn. Als bodem en vegetatie niet vochtig genoeg zijn, kan de hitte nog heviger uitpakken. Immers, bij een natte aanvang van het zomerhalfjaar, levert de vele verdamping in eerste instantie ook een tempering op van de warmte. Verdamping kost warmte en zorgt aldus voor een fractie minder hoog oplopende temperaturen.


_{De kranten staan de laatste paar weken bol van de verhalen over de droogte. De kop van Diario Sur van 27 februari spreekt over de meest droge winter van de afgelopen 40 jaar. Daaronder een foto van het stuwmeer bij Cecebre. Daar had veel meer water in moeten staan.}

Oorzaken
Vaak is het zo dat als wij in Nederland een periode met vorst doormaken, de storingen met regen in alle heftigheid over Zuid-Europa trekken. De twee weken bitterkou vonden plaats van zondag 29 januari tot en met zondag 12 februari. In februari 1997, tijdens de laatste Elfstedentocht...., leidde ons winterweer tot extreme nattigheid en uitzonderlijke overstromingen in Spanje. Maar ditmaal bleef het tijdens onze schaatskoorts droog in het grootste deel van Spanje. Alleen de Balearen, gelegen langs de oostkust, kregen buien te verwerken. Daar zijn dan ook voorlopig geen droogteperikelen aanwezig. Ook voor en na onze kortdurende vrieskou, hebben de Spanjaarden nauwelijks de paraplu hoeven opsteken. Neerslagzones zijn voornamelijk over Zuidoost-Europa geschoven. Zo heeft Griekenland vele buien over zich heen gekregen, net als Turkije, waar het in de bergen geregeld fors sneeuwde. Ook Italië en de Balkan hadden meerdere malen te maken met lagedrukgebieden. Die depressies lieten Portugal en Spanje echter –letterlijk- links liggen. Hoe de luchtdrukverdeling ook was, met ofwel een hogedrukgebied bij ons ofwel storingen die vanuit het westen over de Benelux trokken, Spanje kreeg nauwelijks regen over zich heen. Gelijk de Canarische eilanden die ook hun winterse portie neerslag hebben moeten missen.


<sub>Het lukte afgelopen winter maar niet om het in Spanje te laten regenen. Dit is de weerkaart van 22 december vorig jaar. Een hogedrukgebied beinvloedt Portugal en Spanje, lagedrukgebieden trekken over Zuidoost-Europa. Zo ging het vaak. De Benelux had in december te maken met veel regen.


De weerkaart van 11 februari, middenin onze dikke vorstperiode. Een hogedrukkern boven Zuid-Scandinavie bracht bij ons een koude oostenwind. Vaak leidt een hogedrukgebied bij ons, tot de passage van storingen over Portugal en Spanje. Maar ditmaal niet. Lagedrukgebieden bleven juist in het zuidoosten van Europa actief.</sub>

Gevolgen
De voorzitter van de beroepsvereniging van jonge landbouwers in Alicante verwoordde het fraai: "We kunnen gewassen verbouwen zonder aarde, zonder mest en zonder warmte, maar zonder water zijn we niets meer." Landelijk gezien, is in heel Spanje de voorbije meteorologische winter de droogste in 40 jaar geweest. Regionaal zijn er wel verschillen. Zo was het voor Castilla-la Mancha, redelijk centraal gelegen in het binnenland, het droogste seizoen in de afgelopen 60 jaar. Voor alle gebieden geldt dat je het gebrek aan neerslag in eerste instantie voornamelijk merkt in de landbouw. Nu al zijn er gewassen die last hebben van het gebrek aan neerslag. Het gaat dan vooral om citrusvruchten, granen en olijfbomen. De toekomstige oogst staat onder druk. Maar ook extensieve veehouderijen van geiten, runderen en schapen hebben het moeilijk, zij moeten veel meer gaan bijvoeren. Zorgen zijn er dus meer dan genoeg. In Andalusië, Zuid-Spanje, is afgelopen winterseizoen een derde minder neerslag gevallen dan in de winters van 2004 en 2005. Let wel, dat waren de winters die voorafgingen aan een tweetal zeer droge zomers. Het bestuur van Andalusië gaat er ook al vanuit dat er een periode van droogte aan komt. En dat zal gelden voor meerdere 'comunidades', Spaanse bestuurlijke regio's. In diverse kranten wordt al gesproken over aanstaande restricties in de watervoorzieningen. Normaal begint het irrigatieseizoen voor de landbouw niet eerder dan eind april of begin maart. Maar nu worden regionale overheden verzocht om al eerder van de stuwmeren gebruik te mogen maken. Er zijn inmiddels gewassen die niet langer kunnen wachten.


_{Zit er dan voor de komende tijd neerslag in het vat? Niet echt. Dit is de neerslagverwachting voor de periode vanaf nu tot en met aanstaande vrijdagavond. Noord-Spanje en de Balearen krijgen regenbuien. In Zuidoost-Spanje is ook een signaal te zien. De meeste regensignalen zitten boven Frankrijk, Italie, Algerije en Noord-Tunesie.}

Komende week
Ook aanstaande week zit er geen duidelijke weersomslag aan te komen voor Spanje. Er valt wel bij tijden neerslag in het noordwesten, in de Pyreneeën en op de Balearen. Regen voor het binnenland gaat vooralsnog aan de Spaanse neus voorbij en lagedrukgebieden koersen voornamelijk over delen van Italië en Griekenland. Ondertussen komt de zon steeds hoger aan de hemel te staan en kunnen de middagtemperaturen telkens een stapje hoger uitkomen. Verslaglegging over weergerelateerde onderwerpen is altijd een groot onderwerp in de Spaanse kranten en op televisie. De komende tijd zal de droogte dan ook vaker en vaker breed worden uitgemeten. Met almaar meer smart zal worden gewacht op de broodnodige regen.

Bron Meteo Consult