Europese weersatelliet MetOp

[Jan van Ooijen]

Europese weersatelliet MetOp

Als alles meezit wordt maandagavond tegen half zeven een nieuwe weersatelliet gelanceerd. De Metop-B is de tweede Europese satelliet die een baan over de polen beschrijft. De Metop-B gaat in tandem meten met zijn voorganger Metop-A. Zolang deze satelliet nog goed functioneert kunnen beide satellieten samen de aarde in de gaten houden. Dat biedt extra mogelijkheden om weersystemen te volgen en de luchtvervuiling nog nauwkeuriger te meten. De MetOp satellieten zijn de eerste van Europese afkomst die een baan over de polen beschrijven. De polaire satellieten bewegen op een hoogte van ruim 800 kilometer rond de aarde. Europa heeft al jaren de beschikking over de Meteosat-weersatellieten. Deze zijn geostationair op een vast punt op 36000 kilometer hoogte boven de evenaar. In tegenstelling tot de METEOSAT die ieder kwartier waarnemingen van Europa en Afrika doorgeeft, kunnen polaire satellieten slechts een paar keer per etmaal een waarneming van een bepaald gebied doen, maar wel met meer detail.



De MetOp satellieten, met 11 instrumenten aan boord, zijn ontwikkeld en gebouwd door EUMETSAT en de European Space Agency (ESA) in nauwe samenwerking met NOAA, de Amerikaanse organisatie met polaire satellieten. Polaire satellieten vormen in veel opzichten een aanvulling op hun geostationaire tegenhangers, niet alleen omdat ze de polen zien maar ook omdat ze andere metingen kunnen doen en dichter om de aarde cirkelen. Zo beschikt de MetOp over een radar waarmee wind op zee wordt gemeten. Zo'n radar zou op de Meteosat niet kunnen. De afstand van deze satelliet tot de aarde is zo groot dat een reusachtige antenne nodig zou zijn. Verder bevat de MetOp instrumenten waarmee metingen worden gedaan van temperatuur, wind, wolken, ozon en zeeijs over de hele aarde.

De meteorologische gegevens zijn belangrijk om het weer dat in Nederland op ons afkomt goed te beschrijven en ook van belang voor weermodellen en de voorspellingen. De kwaliteit van de weersverwachtingen is dankzij satellieten zoals de MetOps verbeterd. Dat de verwachting voor overmorgen vandaag de dag even goed is als tien jaar geleden de verwachting voor morgen danken we voor een groot deel aan weersatellieten. Verder zijn, vanwege het mondiale karakter van deze satellietgegevens, de weersverwachtingen op het Zuidelijk halfrond inmiddels even goed als de verwachtingen op het Noordelijk Halfrond.

Satellietmetingen dragen ook bij aan een betere beschrijving van het weer. Daarmee zijn ze op de langere termijn ook belangrijk voor klimaatonderzoek. Het KNMI is in de MetOp missie onder andere verantwoordelijk voor ASCAT scatterometer, die de wind boven zee meet. De Metop-satellieten maken onderdeel uit van het Joint Polar System, een samenwerking tussen EUMETSAT en NOAA met als doel om gezamenlijk een constellatie van meteorologische polaire satellieten in de ruimte te houden. Metop-B is de tweede in een reeks van drie Metop-satellieten. Metop-C zal rond 2017 worden gelanceerd.

KNMI