El Niño

[Jan van Ooijen]

El Niño

Langs de evenaar in de oostelijke Stille Zuidzee komt in de loop van sommige jaren een sterke opwarming van het normaal koele zeewater voor, die van invloed is op het weer in grote delen van de wereld, waaronder soms ook Europa. Dit verschijnsel wordt "El Niño" (het kerstjongetje) genoemd, een benaming die vissers in Peru hebben gegeven. Eigenlijk bedoelen zij daarmee het warme water dat steeds in januari voor de kust van Peru verschijnt en dat daar een einde maakt aan het visseizoen.

Onregelmatig, maar gemiddeld eens in de drie tot zeven jaar leidt El Niño tot zo'n uitgebreide en sterke verwarming van het oceaanwater, dat de hele atmosfeer daar gedurende langere tijd mee te maken krijgt. Delen van de wereld krijgen dan uitzonderlijk weer, zoals droogte in Indonesië en Australië, hevige regenval in delen van Amerika en extreme temperaturen. Voor de economie, vooral landbouw en visserij, heeft dat grote gevolgen.



Zo is berekend dat de krachtige El Niño in 1982/1983 wereldwijd een schade van 8,2 miljard dollar heeft veroorzaakt. De laatste grote El Niño van 1998 heeft volgens de Wereldvoedselorganisatie FAO in meer dan zestig landen aanleiding gegeven tot extreme weersomstandigheden. Dat kostte meer zeker tweeduizend mensen het leven terwijl de schade in de miljarden euro's liep, een veelvoud van het schadebedrag in 1982/1983. In totaal werden 41 landen getroffen door overstromingen en 22 landen door droogte.

Overigens heeft El Niño ook positieve effecten. Zo vormen zich minder orkanen voor boven de Atlantische Oceaan en het Caribisch gebied en is de winter gemiddeld minder streng in het noorden van de Verenigde Staten. Bij de grote El Niño van 1982/1983 kon alleen achteraf worden geconstateerd dat er iets bijzonders was gebeurd, verwachtingen waren er niet. Tegenwoordig wordt El Niño goed in de gaten gehouden en is het goed mogelijk om het verloop te voorspellen.

De afgelopen maanden is een nieuwe kleine El Niño ontstaan die waarschijnlijk tot in de winter op het noordelijk halfrond voortduurt. De weermodellen voorspellen dat El Niño de komende maanden nog iets in sterkte zal toenemen, maar volgens de meeste verwachtingen niet sterk wordt.

De sterkste effecten van El Niño de komende maanden zijn minder regen in Indonesië met een later begin van de regentijd. Deze regen valt dan langs de evenaar van de Stille Oceaan. Op de eilanden wordt juist meer regen verwacht. Mogelijk wordt het op de benedenwindse eilanden Aruba, Curaçao en Bonaire, en langs de noordkust van Zuid Amerika tot Suriname de komende maanden droger dan normaal. Ook het westen van Afrika zou wat droger kunnen blijven in de regentijd.

KNMI