Mediterrane depressie

[Jan van Ooijen]

Mediterrane depressie

Ook het gebied van de Middellandse Zee heeft soms te maken met bijzonder slecht weer veroorzaakt door lagedrukgebieden. Vooral in het najaar, wanneer koude lucht zuidwaarts stroomt maar het zeewater als erfenis van de warme zomer nog warm is kunnen actieve storingen ontstaan die heftig weer opleveren. In zeldzame gevallen heeft zo'n Middellandse Zee depressie zelfs karakteristieken die ook in een tropische storm voorkomen.

Meteorologen noemen een subtropische depressie in dit gebied een Medican. Het woord is afgeleid van de Amerikaanse hurricane die normaal op de Atlantische Oceaan te vinden is. De tropische structuur, die zo'n depressie in de Mediterrane regio in zeldzame gevallen aanneemt, is verwant aan die van tropische stormen die in het Caribisch gebied vaak uitgroeien tot tropische orkanen, meestal hurricanes genaamd. Op satellietfoto's zijn medicans te herkennen aan de aanwezigheid van een oog in de kern van de depressie. Een medican kent echter een andere ontstaansgeschiedenis en heeft een andere structuur dan een tropische depressie. De vorming van een medican hangt meestal samen met kou op grote hoogte, waardoor het weer in het gebied van de warme Middellandse Zee zeer onstabiel wordt met veel neerslag en wind.



Meteorologen geven tropische depressies en hurricanes namen zodat er geen verwarring over kan ontstaan wanneer er meerdere stormen tegelijkertijd op de weerkaart staan. In het weekeinde van 5 op 6 november vormde zich boven het westelijke deel van de Middellandse Zee zo'n medican die 01M werd genoemd. De depressie leidde tot extreem weer in Spanje, het zuiden van Frankrijk en Italië. Overstromingen en modderstromen hebben enorme schade aangericht. Bij de Mont Aigoual in Frankrijk viel in samenhang met depressie 01M begin november 2011 in enkele dagen tussen 400 en 600 mm. Ook verschillende plaatsen in Spanje en Italië kregen honderden millimeters in een etmaal te verwerken.

Depressies, ook wel lagedrukgebieden genaamd zijn er in soorten en maten. Dergelijke systemen hebben hun ontstaan op de gematigde breedten te danken aan de straalstroom, een smalle band met orkaanwinden op zo'n tien kilometer hoogte. Waait het op die hoogte hard, dan kan dat in de buurt van de straalstroom tot een schoorsteeneffect leiden. Daarbij wordt van onder af lucht naar grote hoogten gezogen. Door vorming van wolken en neerslag en het vrijkomen van warmte daalt de luchtdruk aan het aardoppervlak en vormt zich een lagedrukgebied.

In gebieden waar de straalstroom niet of minder aanwezig is, zoals het gebied van de Middellandse Zee ontbreekt het schoorsteeneffect. Hier zijn bij het ontstaan van lagedrukgebieden andere factoren van belang, zoals de temperatuur van het zeewater. Boven de warme Middellandse Zee stijgen grote hoeveelheden warmte en vocht op die daarbij afkoelen en leiden tot vorming van wolken en neerslag. Bij dit proces, condensatie genoemd komt extra warmte en energie vrij waardoor de lucht nog sneller gaat stijgen.

Zodoende krijgt de depressie extra munitie om in activiteit toe te nemen en krijgt het systeem zelfs tropische trekjes. Zo wordt de lucht in de kern door de zware buien, die veel warmte mee de hoogte in nemen, geleidelijk warmer dan de omgevingslucht. Een opmerkelijk warme depressiekern is een van de kenmerken waarmee een tropische depressie zich onderscheidt van een normale depressie met een koudere kern. Een tropische depressie wordt constant gevoed met warmte en houdt zichzelf in stand. Dat leidt dan tot storm rond de kern die sterk genoeg kan worden om in de kern een oog te doen ontstaan.

Bron KNMI

[Pascal Soomers]

Leuk stuk! Lekker informatief .

[StevenOverijssel]

Mooi en leerzaam stukje dit