Nachtelijk windmaximum

[Jan van Ooijen]

Nachtelijk windmaximum

Op mooie zonnige dagen met rustig weer steekt er 's avonds op zo'n tweehonderd meter hoogte steevast een sterke wind op. Meteorologen spreken van het nachtelijk windmaximum. De toenemende wind is belangrijk voor de luchtvaart met name voor ballonvaarders. Ook voor het opwekken van windenergie en de verspreiding van verontreiniging is het gedrag van de wind op enige hoogte van grote betekenis. Het fenomeen is al langer bekend, maar de laatste jaren zijn er door onderzoek meer details bekend geworden. Vooral metingen gedaan op de ruim tweehonderd meter hoge meetmast van het KNMI in Cabauw hebben veel kennis opgeleverd van het gedrag van de wind op verschillende hoogtes.


_{Tijdseries van verschillende hoogtes in de Cabauw mast waarop de windtoename boven in de meetmas Cabauw te zien is}

De wind op enige hoogte hangt sterk af van de menging van koude en warme lucht. Bij zonnig weer wordt het aardoppervlak sterk verwarmd. Opstijgende luchtbellen (thermiek) brengen de warmte tot op grote hoogte. Er is dan veel uitwisseling van lucht van onder aan het aardoppervlak met lucht op enige hoogte. Dat leidt soms tot een vlagerige wind. In de avond koelt de lucht nabij het aardoppervlak sterk af. Doordat koude lucht zwaarder is dan warme lucht stopt de uitwisseling van lucht tussen de verschillende lagen. Aan de grond neemt de wind dan af. Op enige hoogte ondervindt de wind geen wrijving meer van het aardoppervlak waardoor het harder gaat waaien. Er vormt zich zelfs een krachtenveld waardoor de wind verder gaat versnellen.

In een heldere nacht staat er dus in de koudere lucht aan het aardoppervlak bijna geen wind. Daartegenover is de lucht op 50 tot 300 meter hoogte warmer en waait het een stuk harder. Omdat op deze hoogte 's nachts de meeste wind staat spreekt men van het nachtelijk windmaximum. De kracht van de wind en de hoogte waarop de meeste wind voorkomt kan in de loop van de avond, nacht en vroege ochtend enigszins variëren. Dat hangt onder meer samen met de mate van afkoeling aan het aardoppervlak.

Bron KNMI

[Wertha]

Interessant stukje.